Dijital Çağda Bakışın Politikası: Panoptikon ve Aleniyet İlkesi

Snowden'ın ifşaatları, Wikileaks'in sızdırdığı belgelerin ışığında küresel bir gözetim sisteminin varlığı ispatlanmıştır. Bu küresel askeri/endüstriyel gözetim sistemi, sosyal ağlardaki verilerin mülkiyeti ve ortaya çıkan diğer çelişkiler bağlamında tartışmaları derinleştirmeyi zorunlu kılmaktadır. Günümüzde dijital çağın çelişkilerinden biri, kullanıcıların mahremiyeti ile endüstriyel gözetim bloğu arasındaki gerilimdir. Bir diğeri ise yurttaşların güçlünün hesap vermesi yönündeki talebi ile iktidarların gizlilik arzusu arasındaki çelişkidir. Bu iki çelişki, tarihsel ve teorik çerçevede Habermas'ın aleniyet ilkesi ile Foucault'nun panoptikon tartışmalarında somutlaştırılabilmektedir. Jürgen Habermas ve Michel Foucault, modernitenin çeşitli dinamiklerini birbirinden çok farklı, ancak felsefi ve politik açıdan birbiri ile bağlantılı bakış açıları ile tartışmış iki düşünürdür. Sosyal medya çağına eleştirel yaklaşımlar içinde her iki düşünürün de kavram ve kuramsal yaklaşımları tekrar tartışılmaktadır. Bu çalışmada modern iktidarın temel antagonizmasına karşılık gelen Foucault'nun panoptikon, Habermas'ın ise aleniyet ilkesi bağlamında sosyal ağlar eleştirel yöntemle tartışılmaktadır.