NUSAYRİ İNANCININ PÎRİ MUHAMMED EL-GARÎB VE KİTÂB-I HAKÂYIK

Nusayrilik, batınî bir inanç fırkası olarak değerlendirilir. İslâm dininin farklı kollarından olduğu söylenen Nusayriler, gerek inanç ve gerekse tarihi gelişimleri açısından farklı şekillerde yorumlanmaktadır. Nusayrilik; inancı, ziyaretleri, itikadı, törenleri ve edebiyatıyla halk kültürünün önemli zenginliklerinden birini oluşturmaktadır. Alevi-Bektaşi inanç ve kültürü çerçevesinde ele alınan Nusayriler, pek çok bakımdan birbirinden ayrı özellikler göstermektedir. Genellikle Antakya, İskenderun, Adana, Mersin civarında yaşayan Anadolu Nusayrileri, semavî dinlerin farklı anlayışlarının görüldüğü bu yörede örnekleri ve mensupları fazla olmamakla beraber bir edebiyat meydana getirememişlerdir. Alevi-Bektaşi şairlerinden sayılan bazı ozanların Nusayri inancına mensup olduğu da tartışma konusudur. Türbesi Üçgüllük (el-Ekber) beldesinde bulunan Muhammed el-Garîb, Nusayriler tarafından çeşitli vesilelerle ziyaret edilen ve saygı duyulan erenlerdendir. Yaşadığı dönem ve hayatı hakkında kesin bilgilerin bulunmadığı bu büyük zatın “garip gelip, garip giden” ululardan olduğu sözlü olarak dile getirilmektedir. Mezarı daima ziyarete açık olan Muhammed el Garîb'in yazılı bir eserinin olduğu bilinmemekteydi. Fakat bir antika dükkânında bulunan ve ona ait olduğu tespit edilen Kitâb-ı Hakâyık adlı bir risale ile el-Garîb'in türbesine yapılan ziyaretler ile Garîb'in şiirleri bu inanca mensup olanlar ve halk bilimi edebiyatı açısından önem taşımaktadır.