Divan Şairlerinin Şiirle İlgili Benzetme ve İstiâreleri | Divan Poets’s Analogies and Metaphors Related to Poetry

Divan şairlerinin poetikalarıyla ilgili çalışmalarda son yıllarda bir artış görülmektedir. Önceleri divan şairlerinin poetikaları konusunda, kendi değerlendirmeleri yerine modern araştırmacıların değerlendirmeleri dikkate alınmaktaydı. Günümüzde söz konusu çalışmaların artmasıyla, divan şairlerinin doğrudan kendi görüş ve değerlendirmeleri esas alınmaya başlanmıştır. Bu makale ile divan şairlerinin poetikalarının belirlenmesi çalışmalarına bir katkı amaçlanmaktadır. Bunun için doğrudan divan şairlerinin görüş ve değerlendirmeleri esas alınmıştır. Bu bağlamda 16. yüzyılın önemli 11 divan şairi örneklem olarak belirlenmiştir. Söz konusu şairlerin divanları mısra mısra taranmış; elde edilen bilgi ve bulgular sınıflandırılarak değerlendirilmiştir. Makalenin eksenini, divanı taranan şairlerin şiirle ilgili benzetmeleri oluşturmaktadır. Şüphesiz bu benzetmelerin bir bölümü teşbih, bir bölümü de istiâre yoluyla oluşturulmuştur. Söz konusu benzetmeler, divan şairlerinin şiiri sürekli çiçek, su, inci, meyve, amber gibi olumlu kavram ve ögelerle ilişkilendirdiklerini göstermektedir. Diğer taraftan makalede yer verilmiş olan örnek şiirler ve bunlara ilişkin değerlendirmeler, divan şairlerinin kendi bakış açıları ve kültürel altyapılarıyla uyumlu bir poetikaya sahip olduklarına işaret etmektedir. Dolayısıyla poetika eksenli çalışmalarda tutarlı sonuçların ortaya konabilmesi için divan şairlerinin görüşlerinin de dikkate alınması zorunlu hâle gelmiştir.