اﺳﺘﺜﻨﺎﺋﺎت ﺣﻘﻮﻗﯽ دﺭ ﺭاﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻋﺪم ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﺑﯿﻦ دوﻟﺖ اﻟﻤﻠﻠﯽ دوﻟﺖ دﺭ ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﺎ و اﺗﺒﺎع ﺧﺎﺭﺟﯽ

مسئولیت بین‌المللی دولت در قبال دولت‌ها و اتباع بیگانه، زمانی مطرح می‌گردد که دولت میزبان، بدون هیچگونه عذری باعث تضییع حقوق بیگانگان مقیم خاک خود گردیده و یا از تضییع شدن حقوق قانونی آنها جلوگیری به عمل نیاورده باشد. شش حالت وجود دارد که دولت می¬تواند از عدم تحقق این حقوق و یا تضییع آنها خود را تبرئه نماید. این موارد در متن و شرح مواد کمیسیون حقوق بین¬الملل در رابطه با مسئولیت بین‌المللی دولت به تصویب و تأیید نهایی کمیسیون و دولت‌های عضو سازمان ملل متحد رسیده است. حالت اول رفتاری است که توسط افراد عادی در غیاب مقامات رسمی یا به جای آنان صورت می¬گیرد (ماده 9)؛ حالت دوم، دولت با شورشیان و انقلابیون مردم سرزمین خودش درگیر است که در صورت پیروزی دولت بر شورشیان و انقلابیون، دولت هیچگونه مسئولیتی نسبت به اعمال شورشیان و انقلابیون در برابر اتباع بیگانه ندارد (ماده 10)؛ حالت¬های سوم تا ششم که به ترتیب مواد بیستم تا بیست و پنجم را در برمی¬گیرد، معاذیری هستند که برای رفع وصف اعمال متخلفانه دولت که به نوعی در صورت عدم مغایرت با قواعد آمره، می¬توانند دولت را از مسئولیت تبرئه نمایند. بنابراین دولت زمانیکه در این شش وضعیت قرار می¬گیرد خصوصاً در مورد حالت اول و دوم، خصوصاً اگر بر شورشیان و انقلابیون پیروز گردد، در برابر خساراتی که شورشیان بر جان و اموال اتباع بیگانه به بار آورده¬اند هیچگونه مسئولیتی ندارد ولی در مورد حالات سوم تا هشتم این عدم مسئولیت تا برقراری آن حالات، اعتبار دارد و پس از رفع آن مسئولیت مجدداً برقرار می‌گردد.