İslam Tarihi Dersleri'nden: Osmanlı Devrinde Zamanla Siyasî Mahiyet Alan Dini Bir Cereyan

Osmanlılar devrinde zamanla siyasî bir hüviyet kazanan ilk dinî düşünce akımı, bilindiği üzere, XV. yüzyıl başlarında Simavna Kadısı oğlu Bedreddin’in temsil ettiği cereyandır. Bedreddin, önce Edirne’de, sonra sırasıyla Bursa, Konya ve Kahire’de kelâm, mantık, astronomi ve hadîs tahsili yapmış, fıkıh konusunda kendisini yetiştirerek eserler yazmış bir bilgindi. Zamanla bâtını tesirler altında kalarak Ahlatlı Şeyh Seyyid Hüseyin’e bağlandı. Bedreddin, bu şeyhi Mısır’da tanımıştı. Mısır’da iken hastalanması üzerine şeyhinin tavsiyesi ile seyahate çıkmış ve Tebriz’e gelmişti. O sırada Timur da, Tebriz’de bulunmakta idi. Osmanlılardan Timur tarafına geçmiş olan bazı kimseler, Bedreddin’i tanımışlar ve onu Timur’un otağına götürmüşlerdi. Bedreddin, bu sırada diğer bilginlerin halletmekte güçlük çektikleri bazı meseleleri çözmek suretiyle ve Tevhid sırrı üzerine yaptığı konuşmalarla herkesin hayranlığını kazandı. Timur, onu beraberinde götürmek istiyordu. Halbuki Bedreddin, şeyhinin hizmetinde bulunmak arzusunda idi. Bu sebeple Tebriz’den kaçarak Mısır’a geldi. Bundan sonra onu Ahlatlı Seyyid Hüseyin’in ilkin halifesi, o öldükten sonra da onun makamını almış olarak görüyoruz.