Kuyu Metaforu Bağlamında Kader Kuyusu Romanında Mekân ve Bellek İlişkisi Üzerine Bir İnceleme

Kürt dili ve edebiyatı resmi kısıtlamalar ve yasaklamalar nedeniyle büyük bir erozyona uğramıştır. Bunun sonucunda dilin kaynaklarında, kelime hazinesinde, geçmişiyle irtibatında kopukluklar ve aksamalar, zedelenmeler yaşanmıştır. Bu noktada Kürt dili için yaptığı çalışmalarla adı anılacak ilk isimlerden biri hiç şüphesiz Celadet Ali Bedirxan'dır. Bir yandan Kürt dilinin folklorik zenginliklerinin kayda geçmesi, unutulmaması için çaba sarf ederken bir yandan da mevcut dil hazinesinin işlevselliğinin ve işlerliğinin arttırılması için edebiyat çalışmalarına, derleme, sözlük, gramer, çeviri çalışmalarına öncülük etmiştir. Celadet Ali Bedirxan'ın çabalarının takipçisi olan Mehmed Uzun, Kürt edebiyatının yirminci asırda yetişen en önemli isimlerinden biridir. Bir vefa duygusuyla ve onunla benzer kaygıları olduğu için Celadet Ali Bedirxan'ın yaşamını Kader Kuyusu isimli romanda işlemiştir. Eserde “kuyu”(bîr) kelimesi roman kahramanının hayatıyla ilgili olarak hem “hafıza” hem de “kuyu” anlamına gelecek şekilde kullanılmıştır. Böylece romanda bir Kürt aydınının hayatı anlatılırken aynı zamanda kuyu kelimesi aracılığıyla bellek-mekân ilişkisi de işlenmiştir