İkinci Dünya Savaşı Sırasında Türkiye’de Gerçekleştirilen Esir Değişimlerinin Dönemin Basınında Sunumu

Bu çalışma, İkinci Dünya Savaşı'nın grupları Müttefik ve Mihver arasında başlatılan esir değişimi müzakereleri kapsamında özellikle Doğu Afrika'da yaralanan ve esir düşenlerle, fiziksel veya akıl sağlığını yitirenlerin, kendi ülkelerine dönmeleri maksadıyla gerçekleştirilen esir değişimlerine odaklanmaktadır. Bu odaklanma neticesinde çalışma, mezkûr dönemde Türkiye'nin Cenevre Sözleşmesi uyarınca, savaşın tarafsız devleti sıfatı ile kendi sularında gerçekleşmesine müsaade ettiği 1942 ve 1943 yıllarının muhtelif tarihlerinde yapılan 5 adet esir değişim programlamalarının kamuoyuna sunumunun tespitini amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda, belge tarama metoduyla, dönemin basınında esir değişimine ilişkin çıkan haberlerde yer alan demeçler, değerlendirmeler, yorumlar ve devlet arşivlerinden ulaşılan belgeler üzerinden elde edilen bilgilerle, sürecin işleyişi aktarılmaktadır. Sonuçta anlaşılmaktadır ki, İngiliz ve İtalyan esirlerinin kendi ülkelerine dönmelerinde inisiyatif alan Türkiye, Kızılay Cemiyeti'nin İzmir ve Mersin Limanlarında esirlere sergilediği insani yardım faaliyetleri vasıtasıyla, hem kendisine yönelik bir takdirin kazanılmasını sağlanmış hem de meselenin uluslararası boyuta taşınmasında katkı sunmuştur. Çalışma esir değişimini dönemin basını üzerinden anlatmasıyla alan yazında benzerlerinden ayrılan bir özgünlüğü barındırmaktadır.