Osmanlı Donanması’nın Tatlı Su İhtiyacının Karşılanması

Askeri operasyonların başarıya ulaşmasında ve ülkenin korunmasında, muharip güçlerin teknik donanımı, talim ve disiplinlerinin yanı sıra, sefer öncesi ve sonrası yapılan hazırlıklarda önemli rol oynamıştır. Günümüzde lojistik olarak adlandırılan, sefer öncesi ve sefer sırasında yürütülen bu faaliyetler Osmanlı askeri tarihi literatüründe iaşe ve ikmal olarak geçmektedir. Bu konuları ele alan çalışmalarda iaşe ve ikmal malzemelerinin neler olduğu, hangi yollarla temin edildiği gibi sorular genellikle cevapsız bırakılmıştır. Osmanlı askeri için en önemli ihtiyaç maddelerinin başında su gelmektedir. Su, insan ve doğadaki her canlının yaşam kaynağıdır. Bu sebepten Osmanlı Devleti gerek kara gerekse deniz kuvvetlerinin su temini konusuna büyük önem vermiştir. Nispeten kara ordusunun su ihtiyacının karşılanması kolay olup, ordunun ilerleyeceği güzergâh boyunca nehir ve göl gibi tatlı su kaynaklarından ve önceden içleri kar doldurulan kuyularından, kara ordusunun su ihtiyacı rahatlıkla karşılanabilmiştir. Ancak uzun süre seyrüsefer halinde olan ve limana yanaşma şansı olmayan donanmaya ait gemiler için bu kolaylıktan söz edilemez. Bunun içindir ki devlet, donanmaya ait gemilerin su ihtiyacının karşılanması için iç hacmi büyük, mancana, fıçı ve varil gibi su bidonlarını imal edip gemilere yüklemiştir. Bu çalışmada 18. yüzyılın son çeyreğinden 19. yüzyılın ilk çeyreğine, Osmanlı donanmasının ihtiyacı olan su bidonlarının imalatı için gerekli olan malzemelerin neler olduğu, bunların hangi yollardan ve nerelerden temin edildiği, hangi vasıtalarla nerelere nakledildiği ve üretimin nasıl gerçekleştiği arşiv belgelerine dayalı olarak ele alınmıştır