İSLAM VE BUDİZM MİSTİSİZMİ ÜZERİNDEN MANTIKU’T-TAYR VE SİDDHARTHA’DAKİ MÜRŞİDİN ROLÜ VE YOL GÖSTERİCİLİĞİ

Bu çalışmada, Feridüddin Attar'ın Mantıku't-Tayr ve Hermann Hesse'nin Siddhartha isimli iki eseri bir araya getirilerek mistisizm ve edebiyat bağlamında incelenmiştir. Metinlere yaklaşımda “yakın okuma” tekniği model alınmış, ardından metinler İslam ve Budizm mistisizmlerinin felsefi öğreti ve yaklaşımlarına göre yeniden yorumlanmıştır. Bu metinlerin seçilmesinde, iki eserin de bireyin mistik yolculuğunu, gerçek bir yolculuk hikâyesi etrafında örmesi ve okurlarıyla benzer konularda konuşması etkili olmuştur. Okurlarına farklı mistik tecrübeleri anlatan bu iki metin üzerindeki benzer ve ortak motifler incelenmiştir. Sonuç bölümünde ise bu ortaklıkların Mantıku't-Tayr ve Siddhartha'nın ortaya çıktığı coğrafyalarla bağlamsal ilişkisi üzerinden bir okuma yapılarak mistik felsefenin dil üzerinden yansıtılmasında sembollerin ve yazarların rolü konumlandırılmıştır. Mistik edebiyatın kültürler/dinler arası yorumlanması ve incelenmesiyle ortaya çıkan bu çalışma, karşılaştırmalı edebiyat sahasında çalışacak araştırmacılara İslam ve Budizm mistisizmi üzerinden evrensel alımlama ve kişisel üretimi göstererek alana yeni bir katkı sağlamayı amaçlamıştır.