Osmanlı Devleti’nde Gemi Kazaları ve Devletin Kazalara Müdahale Usulleri (1763-1856)

Osmanlı karasularında, devlete ait askeri ya da yerli ve yabancı tüccarla ait birçok gemi çeşitli nedenlerden batmıştır. Çalışmamızda yaklaşık olarak yüz yıllık süreç içerisinde Osmanlı karasularında meydana gelen gemi kazaları ve sonrasında yaşananlar üç başlıkta, ağırlıklı olarak Osmanlı arşiv kayıtlarına dayanaraktan ele alınmıştır. Çalışmamızda ilk olarak deniz taşımacılığının avantaj ve dezavantajlarının neler olduğu genel olarak gösterilmiştir. Çalışmanın devamında ise Osmanlı karasularında gemilerin hangi nedenlerden ötürü battığı, bunların kayıtlara nasıl geçtiği ve devletin, askeri veya sivil bir geminin battığına dair ihbarı almasının ardından göstermiş olduğu reaksiyon gösterilmiştir. Çalışmanın bir diğer başlığında ise kazazede olarak adlandırılan batıklardan çıkartılan malzemelerin hangi türden olduğu ve malzemeler konusunda devletin tutumunun nasıl olduğu gösterilmiştir. Bu noktada ağırlıklı olarak metal türünden askeri malzemeler ön plana çıkmış olsa da ticari gemilere ait malzemelerin çıkartılması ve sonrasında yaşananlar, yabancı devletlere verilen kapitülasyonlar merkezli ele alınmıştır. Çalışmanın son bölümünde ise gemi kazalarından sağ olarak kurtulan ya da ölmüş olan kişilerin yakınlarıyla devletin bir nevi sosyal güvenlik kapsına giren ilişkisi genel çerçevede ele alınmıştır.