İslam Hukuk Teorisinde Yeni Temayüller: Yeni Bir Hukuk Kaynağı Olarak Makâsıdu’ş-Şeria?

İslam hukukunun maksatları (makâsıdu'ş şeriʻa), geleneksel olarak Gazali tarafından ortaya konulan maslahat tanımına bağlanır ve fıkhî analoji (kıyas) ile kaideler (kavâid) bağlamında kullanılır. Bu makale İbn Aşur, Yusuf el Karadavi, Ahmet el Hamlişi, Yahya Muhammed ve Cemaleddin Atiyye gibi alternetif yaklaşımları destekleyen İslam hukukçularının çalışmalarında makâsıdu'ş-şeriʻaya dair son yorumları ele almaktadır. Adalet, özgürlük ve eşitliği ekleyip kapsamını beş zaruretin ötesine taşıyarak Gazali'nin zaruriyât tanımını tashih etmek; makâsıd kategorilerini detaylandırıp daha incelikli bir maslahat hiyerarşisi oluşturmak; makâsıdın uygulanışını cari hukuk alanının ötesine genişleterek toplumun kamu politikaları aracılığıyla şekillenmesinde maslahatın göz önünde bulundurulmasına pro-aktif bir rol vermek gibi çeşitli temayüller gözlemlenebilir. Şeriatın maksatlarına yönelik yeni yorumların İslam hukuk teorisinin (usûl-i fıkıh) geleneksel dört hukuk kaynağını değiştirebileceği de öne sürülmüştür.