Rumeli Heyet-i Nasihası’nın Raporu ve Edirne Valisi Salim Paşa’nın Cevabı

İstanbul Hükûmeti Mondros Mütarekesi'nden sonra asayiş olaylarının önüne geçebilmek, ülke içindeki topluluklar arasında sevgi ve dostluğu tesis edebilmek maksadıyla hem Anadolu'ya hem Trakya'ya Nasihat Heyetleri adı verilen kurullar gönderilmesine karar vermişti. Trakya'ya gidecek heyet, 28 Nisan 1919'da İstanbul'dan hareket etmişti. Heyet üyelerinden Fevzi Paşa ile Cevad Paşa bu seyahat sırasında gördüklerini rapor haline getirmişti. Rapor, eğitim, sağlık, adalet, ziraat gibi temel konuları kapsamakta ve on iki maddeden oluşmaktaydı. Nasihat Heyeti'nin seyahatleri esnasında Edirne Valisi olan Salim Paşa, 25 Temmuz 1919'da Dahiliye Nezareti'ne çağrılmış ve bu rapora karşı savunma mahiyetinde olan cevabi yazısını nezarete takdim etmişti. Araştırmamızın amacı, her iki raporu karşılaştırmaktır. Rapor, Mondros Mütarekesi sonrası Trakya'nın genel durumu ile ilgili çarpıcı ifadeler içermektedir. Bu raporun Fevzi Çakmak ve Cevad Çobanlı Paşalar tarafından hazırlanması son derece önemlidir.