XVII. YÜZYILIN İKİNCİ YARISINDA KONYA VE BURSA’DA GAYRİMÜSLİM CERRÂHLAR VE TEDAVİ ETTİKLERİ HASTALIKLAR-THE PATIENTS CURED BY THE NON-MUSLIM SUGEONS IN BURSA AND KONYA IN THE SECOND HALF OF THE XVII. CENTURY

Osmanlı Devleti'nin resmî kayıtlarında cerrâhî müdahale gerektiren hastalıklar -ilgisi dolayısıyla- şer'iyye sicillerine kaydolunmuştur. Bu çalışmada XVII. yüzyılın ikinci yansına ait seksen beş adet Konya ve Bursa Şer'iyye Sicili taranmış, bunlardan on altısı Konya'ya, on biri Bursa'ya ait olmak üzere toplam yirmi yedi defterde yer alan gayrimüslim cerrâhlarla ilgili iki yüz altı rıza senedi/ameliyat sözleşmesi incelenmiştir. Söz konusu belgeler, gayrimüslim cerrâhlar, hastalar ve hastalıkları bağlamında tasnif ve tahlîle tâbi tutulmuştur. Buna göre Konya'da yedi, Bursa'da on sekiz gayrimüslim cerrahın fıtık başta olmak üzere mesane taşı, kasık yarığı, ur gibi birçok hastalığı açık ya da kapalı ameliyat yöntemiyle tedâvi ettikleri, hastaların talepleri doğrultusunda evde bakım hizmeti verdikleri görülmüştür. The diseases which require surgery were registered in the court register in the official records kept during Ottoman Empire period, due to their relevance. This study scanned eighty-five court registries entered into the records in the second half of the XVII. century while two hundred six letters of consent/operation contracts executed by the non-Muslim surgeons included in a total of twenty seven registry books sixteen of which were kept for Konya and eleven of which for Bursa have been scrutinized. Such documents have been classified and analysed within the context of the non-Muslim surgeons, patients and their diseases. Accordingly, seven Non-Muslim surgeons in Konya and eighteen non-Muslim surgeons in Bursa have treated many of the diseases such as bladder stone, tumour and in particular hernia through open and closed surgery methods while they also performed home care services as per the request of the patients.