PARİS BARIŞ KONFERANSI’NDA ERMENİ SORUNU

Büyük güçlerin Paris Barış Konferansı'nda önemli kararlar alma aşamasında olması, Ermenilerin de içinde bulunduğu birçok ulusun kendi çıkarlarını sağlamak için harekete geçmesine sebep oldu. Paris Barış Konferansı'nın 26 Şubat 1919 tarihli toplantısında Osmanlı Ermenilerini temsilen Boghos Nubar ile Ermenistan Cumhuriyetini temsilen Avetis Ahoranian Osmanlı Devleti'nden toprak talebinde bulunmuşlardır. Demografik bakımdan sağlam gerekçeye dayanmayan ve uygulanabilirlik ilkesine ters düşen bu taleplerin Mustafa Kemal Paşa önderliğindeki hareket tarafından kabul edilmesi beklenemezdi. Bununla beraber Ermeni varlığını koruyacak, geliştirecek ve finanse edecek bir gücün mandaterliğine ihtiyaç vardı. Bu durum konferans esnasında İngiltere, Fransa, ABD ve İtalya arasında diplomatik manevraların yaşanmasına sebep oldu. Özellikle İngiltere için Mezopotamya bölgesi önemli olduğundan Anadolu'da mandaterlik görevi ABD'ye sunuldu. Ancak, Amerikan eksenli King-Crane ve General Harbord Heyetlerinin askerî, siyasî ve ticarî açıdan mandaterlik görevinin büyük zorluklar getireceğini tespit etmesi Washington'un mandaterliğe bakışını olumsuz etkiledi. Amerikan senatosunda yapılan oylama neticesinde Ermenistan mandaterlik teklifi 1 Haziran 1920'de reddedildi.