NUTUK VE HATIRALAR EKSENİNDE TERAKKİPERVER CUMHURİYET FIRKASI OLAYI VE SÜRECİ

Türk Tarihinde çoğulcu demokrasinin II. Meşrutiyet döneminden sonraki ilk durağı Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'dır. Cumhuriyetin ilan edilmesinden yaklaşık olarak bir yıl sonra Milli Mücadele'nin öncü kadrosu tarafından kurulmuş olan TpCF, Türk siyasi hayatına teşkilatlı bir muhalefet partisi olarak katılmanın yanında, Mustafa Kemal'in karizmatik liderliğine karşı duran farklı kesimlerin buluştuğu bir odak olmasıyla da son derece önemli tarihi bir olaydır. Erken cumhuriyet döneminin siyasi hayatında sekiz ay gibi kısa bir süre varlık gösterebilmiş olan TpCF, sözü edilen zaman aralığında henüz siyasi ve demokratik olgunluğun ne toplum düzeyinde ne de iktidar elitlerinde yeterli bir düzeye erişememiş olmasından dolayı Türkiye'de dönemsel bir siyasi istikrarsızlığa neden olmuştur. Büyük ölçüde, Milli Mücadele döneminin önder kadrosundan oluşan kurucuları ile Mustafa Kemal arasında var olan uyuşmazlıklar, TpCF'nin yıpranmasının en önemli nedenini oluşturmaktadır. Ancak, Türkiye'de cumhuriyetin ilanından henüz kısa bir süre geçtikten sonra siyasi iktidara karşı muhalif bir partinin kurulması, Türk demokrasisinin rotasının ne kadar erken bir dönemde çizilmiş olduğunu ortaya koymaktadır. Atatürk'ün Nutuk adlı eserini merkeze alan bu çalışmada, dönemin siyasi hayatında rol oynamış olan şahısların anıları karşılaştırılmaya çalışılmıştır