Nâsır-ı Hüsrev’in Divanı’nda Şiî-İsmâilî Unsurlar

Horasan'ın Belh şehrinin Kubâdiyân kasabasında 1004 yılında dünyaya gelen Nâsır-ı Hüsrev, Fâtımîler Devleti'ne bağlı bir “Daî” olarak Horasan bölgesinde faaliyet yürütmüştür. Onun genç yaşta din ilimlerinin yanında, tabiî ilimler, felsefe ve matematik sahalarında da yetkin olduğu, Arap ve Fars şiirinde derin vukufiyet kesbettiği eserlerinden anlaşılmaktadır. İsmâilî mezhebinin mutaassıp bir taraftarı olan Nâsır-ı Hüsrev, hem mensur eserlerinde hem de yaklaşık olarak on bin beyitten oluşan divanında İsmâilîlik savunusu yapmıştır. Nâsır-ı Hüsrev, İsmâilî mezhebinin inanç esaslarının savunusu ile yetinmemiş, ayrıca divanının pek çok yerinde bu mezhebin siyasal temsilcisi konumundaki Fatımî Devleti'ni ve o zaman diliminde bu devletin halifesi olan Mustansır Billâh'a bağlılığını bildirerek onu övgüyle anmıştır. Bu çalışmada Nâsır-ı Hüsrev Divanı'nda İsmâilî mezhebinin akıl ve dine yüklediği misyon, yine İsmâilî literatür açısından önem arz eden Ehl-i Beyt, tenzil (vahiy), te'vil (hermenotik yorum), batın (ezoterik), zahir (egzoterik) gibi kavramların ele alınma biçimi incelenmektedir. Ayrıca bu çalışmada divanda İsmâilî mezhebinin siyasal temsilcisi konumundaki Fatımî halifesi Mustansır Billâh'ın nasıl bir bakışla değerlendirildiği ortaya konulmaya çalışılmaktadır.