Sûfîlerin Yol Âdâbından Âdâb-ı Muâşeret’e Bir Yolculuk Denemesi (Marmaravî’nin Hurde-i tarikat Adlı Eseri Örneği)

Bu çalışma, Ahmed Şemseddin Marmaravî'nin Hurde-i tarîkat adlı eseri temel alınmak suretiyle tasavvufî çevrelerin yol âdâplarının toplumsal düzlemde bir karşılığının olması gerektiği düşüncesine dayanmaktadır. Daha açık bir ifadeyle tarikatların dışa dönük usul ve esaslarının toplum hayatında uygulanabilirliğini irdelemek amacına dönüktür. İslam'ın düşünce, anlayış ve yaşayış yönleri bakımından derûnî tarafını ifade eden tasavvufun usul ve esasları itibarıyla sadece tarikat ve tekke çevrelerine ait bir husus olarak kalmaması gerektiği bu düşünceyi somut davranışlara dönüştürmeyi gerekli kılmaktadır. Asıl gayesi iyi insan (insan-ı kâmil) ve bu insanlardan müteşekkil ahlaklı toplum meydana getirmek olan tasavvuf, sadece geçmişte ya da belli zümrelerin elinde kalmış bir düşünce ve amel sistemi olarak görülmemelidir. Böyle bir bakış, tasavvufun gerek çıkış gerekse süreç boyunca öncelediği amaçlarını heder etmek anlamına gelecektir. Bu anlamda tasavvufun maksadına uygun olan hedeflerinin günümüze taşınması ve günlük hayatın içinde etkin olması bu kadim geleneğin amacına hizmet etmesi bakımından önem arzetmektedir. İşte bu çalışma bir görevi de ahaliyi irşad etmek suretiyle topluma nizam vermek olan sûfîlerin ortaya koydukları ve yaşadıkları dönemde pratik hayata aksettirdikleri günlük hayatın bir parçası olan usul ve esasların tarihin geride bıraktığı zamanlarında kalan bir ütopya olarak algılanmasının bir nebze önüne geçmek için yapılmış bir yollar yakınlaştırması denemesidir.