Osmanlı-Rus Savaşı Bağlamında Doğu Karadeniz’de Kadın Faaliyetleri

Birinci Dünya Savaşı sırasında Kafkas Cephesinin düşmesi üzerine Ruslar karadan ve denizden Doğu Karadeniz bölgesini abluka altına almıştır. 1916-1918 yılları arasında bölge halkı büyük acılar yaşamıştır. Bu acıların başında bölge ahalisinin kendi topraklarında muhacir durumuna düşmesi ve zorunlu göç gelmektedir. Bu çalışma kapsamında, Doğu Karadeniz'de Rus işgali sırasında bölgedeki kadın faaliyetleri incelenmiştir. Doğu Karadeniz'de savaş yıllarında cephede ve cephe gerisinde hizmet veren Türk kadınları iki kategoride değerlendirilmiştir. Birincisi cephede düşmana karşı bizzat omuz omuza savaşan kadınlardır. İkincisi cephe gerisinde cephane fabrikalarında veya geri hizmet sınıfında hastabakıcılık, terzilik, aşçılık gibi hizmet veren kadınlarıdır. Bu kadınların faaliyetleri ATASE evrakları üzerinde yapılan çalışma neticesinde belgeleriyle birlikte ortaya konulmuştur. Bu istilayı fırsat bilip işgal kuvvetleri yanında yer alan ve onlara hizmet eden Gayrımüslim kadınlar vardır. Bu evraklardan edinilen bilgiler ışığında bölgede zararlı faaliyetlerde bulunan ecnebi kadınların faaliyetleri incelenmiştir. Doğu Karadeniz bölgesinde yaşayan veya İstanbul'dan bu bölgeye sevk edilen Ermeni ve Rum kadınların başta casusluk faaliyetleri olmak üzere birçok zararlı faaliyette bulunduklarını tespit ettik. Kadınların bu faaliyetleri devlet tarafından yakından takip edilmiş ve Türk askerinin zarar görmemesi için tahriratlar yayınlanmıştır.