TOKAT YÖRESİNE AİT ATASÖZLERİNİN VE DEYİMLERİN KÜLTÜREL AKTARIM VE DEĞERLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Atasözü ve deyimler geçmişten bugüne halkın yaşam biçimlerini, kültürel miraslarını, yaşanılan olumlu veya olumsuz anılarını içinde barındıran önemli bir söz varlığı alanıdır. Söz konusu kalıp ifadeler içinde barındırmış olduğu zengin manevi öğütler ve uyarılar sayesinde gelecek neslin temkinli davranmasını sağlayamaktadır. Büyük toplulukları millet yapan temel yapının kültür sayesinde oluştuğu düşünüldüğünde, atasözleri ve deyimlerin bu oluşumda büyük etkisi vardır. Geçmişten bugüne yaşanılarak kazanılan tecrübelerin daha öz şekilde yansımaları olarak düşüneceğimiz bu ifadeler, içinde kültürü barındırdığı gibi toplumca benimsediğimiz ve sahip çıktığımız değerlere de değinmektedir. Yaşam biçimi, gelenek, görenek, aile yapısı gibi unsurları barındıran kültür; daha çok soyut olarak ele alabileceğimiz ve sosyal ilişkilerde iletişimin, davranışların temelini oluşturan değer kavramı ile de yakından ilişkilidir. Toplum ve devlet için önemli bir kavram olan kültür ve değer unsurları üzerine son yıllarda eğitim programlarından hareketle çalışmalar yapılmıştır. Bu araştırmada da Tokat iline bağlı bazı ilçelerde kullanılan çeşitli atasözleri ve deyimlerin kültürel aktarım, değerler üzerinden incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi tekniğine ve betimsel tarama modeline başvurulmuştur. Tokat ilini kapsayan bu çalışmada çeşitli ilçelerde kullanılan 52 atasözünün ve 25 deyimin anlamları açıklanarak kültürel aktarım ve değerler açısından incelenmiştir. Sonuç olarak Tokat yöresine ait atasözleri ve deyimlerin Türkçe eğitiminde kullanılmasının soyut kavramların daha kolay şekilde öğretilmesine zemin hazırladığı ancak bu kalıp ifadelerin dikkatle seçilerek aralarından çocuk pedagojisine uygun olanların eğitim ve öğretim sürecinde kullanılabileceği görülmüştür.