ABDULHAK HÂMİD TARHAN VE SOHRÂB SEPEHRÎ’NİN ŞİİRLERİNDE TABİATIN İŞLENİŞİ ÜZERİNE BİR KARŞILAŞTIRMA

Son yarım yüzyılda hızla gelişen teknolojinin sunduğu kolaylıklara bağlı olarak toplumlar birbirlerinin edebiyat ve dillerini daha hızlı ve detaylı tanıma imkânı bulmuşlardır. Bu karşılıklı tanıma ve tanışmanın doğal bir sonucu olarak başka milletlere ait olan dil ve edebiyatlara ilgi artmış ve araştırmacılar bu ilgi ve merakla okuyup öğrendikleri yabancı kültürlere ait edebi eserleri kendi edebi eserleriyle karşılaştırma çalışmalarına girişmişlerdir. Son yıllarda yapılan bu karşılaştırmalar birbirlerine uzak olan kültürler ve edebiyatlar arasında yapıldığı gibi tarih boyunca dil, kültür ve edebi olarak birbirlerini etkileyen toplumların edebiyatları arasında da yapılmaktadır. İran modern şiirinin en önemli ve farklı şairlerinden olan Sohrâb Sepehrî, şiirlerinde kullandığı farklı imgelerle diğer şairlerden ayrı bir yere sahiptir. Şiirlerinde özellikle farklı ifade şekillerini kullanarak tabiata yeni ve derin imgeler yüklemiştir. Türk şiirinde ise batılılaşma hareketinin asıl büyük temsilcisi ve batı şiirinde gördüğü her yeniliği Divan edebiyatı taraftarlarının hücumlarına rağmen cesaretle uygulayan Abdulhak Hâmid'dir. Türk edebiyatında tabiatı ilk kez farklı ve modern şekilde ele alan Hâmid şiirlerinde tabiata yeni ve farklı bir bakış açısı getirmiş; ona hayran olmuş ve tabiat yoluyla Allah'a sığınmıştır. Sohrâb'ın İran şiirine getirdiği açılımın ve yeniliğin bir benzerini Hâmid Türk şiirinde gerçekleştirmiştir. Bu iki şair beslendikleri kendi klasik edebiyatlarının eski kalıplarını aşarak yeni teknik ile birlikte evrene yeni bakış tarzı ve kendilerine has yeni bir söyleyiş geliştirmişlerdir. Böylece klasik şiirden modern şiire geçişin en önemli temsilcileri sayılmışlardır. Bu çalışmada her iki şairin şiirlerinden örnekler verilerek tabiata bakışları ve tabiatı işleyiş biçimleri karşılaştırılacak; tabiat karşısında duygu ve düşünce benzerlikleri, ortaklıkları ve farklılıkları irdelenmeye çalışılacaktır.