مقایسه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دولت‌‌های خاتمی و احمدی‌نژاد

بررسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از منظر تئوری‌های مختلفی تبیین شده است، به نظر می‌رسد اگر چه جوهر این سیاست ناشی از اصول آرمانگرایانه است، در اجرا تا حدود زیادی متأثر از اقتضائات واقع‌گرایی بوده است. در این پژوهش نگارندگان، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دولت‌های خاتمی و احمدی‌نژاد را براساس تئوری واقع‌گرایی ساختاری کنت والتز مقایسه و بررسی کرده‌اند. والتز مهم‌ترین مشخصه‌ نظام بین‌الملل را آنارشی می‌داند و اینکه هر کشور در مواجهه با تهدید هژمونیک یکی از سه استراتژی موازنه‌ قدرت، دنباله‌روی و یا کنارکشیدن را انتخاب می‌کند. در دولت‌های خاتمی و احمدی‌نژاد، با رویکردهای متفاوتی در عرصه سیاست خارجی روبرو هستیم. ولی این تغییرات شامل نگرش‌های متفاوت به تاکتیک‌ها می‌باشد و چرخشی را در اصل‌های اعلامی (عزت، حکمت و مصلحت) ایجاد نمی‌کند. اتخاذ سیاست خارجی براساس گفتگوی تمدن‌ها در دولت خاتمی و سخن گفتن از عدالت، مهرورزی، حفظ کرامت انسانی و توجه به اخلاق و معنویت در دولت‌های نهم و دهم، در شرایطی بیان می‌گردد که آن سه اصل را سرلوحه تلاش‌های دیپلماتیک قرار داده‌اند.