OSMANLI İMPARATORLUĞU’NUN SON DÖNEMLERİNDE BİTLİS’İN ETNİK VE DEMOGRAFİK YAPISI

Bitlis tarihsel süreçte önemli medeniyetlere ev sahipliği yapmış kadim bir coğrafyadır. Büyük küçük çok sayıda İmparatorluklar, krallıklar, beylikler vb. yönetimlerin hakimiyet sürdüğü bu bölge stratejik bir yapıya da sahip olması açısından önemlidir. Gerek bölgenin coğrafi yapısı gerekse de önemli ticaret yollarının güzergahı üzerinde yer alıyor olması bölgede devamlı etnik, dini, ekonomik ve sosyal bir hareketliliğin yaşanmasına neden olmuştur. Söz konusu tarihi ve kültürel zenginliğin Osmanlı İmparatorluğu döneminde de devam ettiği görülmektedir. Osmanlı İmparatorluğu döneminde İmparatorluğun bir çok bölgesinde olduğu gibi Bitlis Sancağı'nda da Müslüman ve gayrimüslimlerin bir arada birlik ve beraberlik içinde yaşamıştır. Ancak Bitlis Sancağı'nda, özellikle misyonerlik faaliyetleriyle birlikte bir takım değişim ve dönüşümlerin de yaşanmaya başlandığı gözlenmiştir. Bu kapsamda özellikle ABCFM'nin (American Board of Commissioners for Foreign Missions) bölgedeki Hristiyan toplumlar üzerinde ciddi bir etkisi olduğunu söylemek mümkündür. Bu çalışmada ilk etapta tarihsel açıdan Bitlis yöresinin genel yapısı hakkında bilgi verilecektir. Daha sonra Osmanlı İmparatorluğu döneminde bölgede hangi etnik grupların yaşadığı, buradaki nüfusun temel özellikleri ve bölgenin stratejik önemi hakkında bilgiler verilecektir. Bu kapsamda kaynaklar ışığında bölgenin demografik ve etnik yapısı da incelenecektir. Çalışmada ayrıca burada yaşayan farklı etnik gruplar arasındaki ilişkiler üzerinde de durulacaktır.