Cumhuriyetin İlk Yıllarında Çin Guomindang Partisi Üyelerinin Türkiye Ziyareti: Hu Hanmin’in Türkiye Gözlemleri

Hu Hanmin cumhurbaşkanlığı genel sekreterliği, dışişleri bakanlığı, yasama konseyi başkanlığı gibi görevlere getirilmiş, Minguo (1911-1949) dönemi Çin Ulusal Partisi ( 国 民 党 -Guomindang) sağ kanadının önemli liderlerindendir. Hizipleşmenin yaşanıp, ülkede Nanjing'de ve Wuhan'da olmak üzere iki farklı hükümetin bulunduğu bir dönemde, Hu Hanmin yanında partinin önde gelenleriyle birlikte altı aydan fazla sürecek olan, Güneydoğu Asya, Ortadoğu ve Avrupa'yı kapsayacak bir dizi ziyaret gerçekleştirmiştir. Bu kapsamda 14-25 Mart 1928 tarihleri arasında Türkiye'de temaslarda bulunmuş, dönemin Başbakanı İsmet İnönü, Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras, Milli Eğitim Bakanı Mustafa Necati dâhil olmak üzere üst düzey görüşmelerde bulunmuştur. Bu çalışma 19. yüzyılın sonları ve 20 yüzyılın başlarında benzeri gelişmelerin yaşandığı, Asya'nın batısındaki ve doğusundaki ‘hasta adam' olarak addedilen iki kadim ülkenin imparatorluktan cumhuriyete geçiş süreçlerinde birbirlerini nasıl gördüklerini ortaya koymayı amaçlar. Bu çalışmamızda Hu Hanmin'in 1928'de Türkiye'ye gerçekleştirdiği resmî ziyaret üzerine gözlemleri için, kendisinin seyahat boyunca tuttuğu günlüğünden, daha sonrasında anılarında ve otobiyografisinde yer verdiği notlarından ve de Çin'e döndükten sonra Türkiye edinimleri hakkında yapmış olduğu konuşmalardan yararlanılmıştır.