Doğu Beyazıt’ta Asayiş ve Aşiret (1943)

Emniyet Genel Müdürlüğü Arşivi'nden elde edilen Ağrı isimli dosya, Sakanlı Aşireti ve Doğu Beyazıt'ın asayişi hakkında önemli bilgiler içermektedir. Araştırma, 1943 yılında Doğu Beyazıt'ta asayiş ve aşiret olaylarını inceleyen iki bölümlü bir çalışmadır. İlk bölümde; Ağrı İsyanı'nın son evresine iştirak eden, Rusya ve İran tarafından himaye edilen Sakanlı Aşireti Reisi Şeyh Abdülkadir'in siyasi tavrı ele alınmaktadır. Türkiye'de ve İran'da mukim Sakanlıların varlığı, büyük bir nüfuz sahibi olan aşiret reisinin Türkiye ile irtibatta kalmasını kolaylaştırmıştır. Çalışmanın ikinci basamağını oluşturan asayiş kısmında, Doğu Beyazıt ön plana çıkmaktadır. Zira coğrafi konumundan dolayı hırsızlık, sınır ihlali ve aşiretler arası mücadele, yoğun olarak burada yer almaktadır. Dolayısıyla rapora göre Ağrı İsyanı sonrası etnik temelli herhangi bir siyasi kalkışma söz konusu değildir. Daha çok ekonomik ihtiyaçlara yaslanan asayişe müessir suçlar işlenmiştir. Bu çalışmada Emniyet Genel Müdürlüğü Arşivi'ndeki, konuyla ilgili 1943 yılına ait dosyalar başlıca veri kaynağımız olmuştur.