Çocukluk Döneminde Yaşanan Sosyo-Ekonomik ve Duygusal Yoksunluğun Kompulsif Satın Almaya Etkisi Üzerine Kavramsal Bir Çalışma/A Conceptual Study on the Influence of Socio-Ecomomic and Emotional Deprivation During Childhood on Compulsive Buying

ÖZ Aile içinde meydana gelen ve bireyin çocukluk döneminde maruz kaldığı olayların, bireyin sonraki yıllardaki alacağı kararlara etki ettiği bilinmektedir. Ailenin çocuğa sunması gereken sosyal, ekonomik ve duygusal desteğin hiç olmadığı ya da yetersiz olduğu durumlar, çocuğun benlik saygısına zarar vermekte ve duygu durumunda sorunlara yol açmaktadır. Bu olumsuz koşullar altında yoksunluk duygusuyla büyüyen çocuklar, hayatlarının sonraki dönemlerinde kompulsif satın alma davranışı sergilemektedirler. Bu çalışmada aile içerisinde çocuğu sosyo-ekonomik ve duygusal açıdan etkileyen sorunlu durumların neler olduğu, bu durumların çocuğun psikolojisini doğrudan ya da dolaylı olarak ne şekilde etkilediği, çocukluk döneminde maruz kalınan olayların bireyin tüketim kararlarını nasıl şekillendirdiği var olan literatür incelenerek aktarılmıştır. Literatür incelemesi sonucunda ortaya çıkan ve kompulsif satın almaya etki eden aile kaynaklı ve psikolojik sorunlar ele alınarak kavramsal bir model oluşturulmuştur. ABSTRACT It is a known fact that disruptive family events an individual is exposed to during his childhood affect the individual's decisions in the following years. Situations where a child has no or insufficient social, economic, and emotional support provided by his/her family, harm the child's self-esteem and cause problems in his/her emotional state. Children who grow up with a sense of deprivation under these adverse conditions exhibit compulsive buying behavior in the remaining stages of their lives. In this study, the family-related problems that affect the child socioeconomically and emotionally, how these situations affect the child's psychology directly or indirectly, and how the events exposed during childhood shape the individual's consumption decisions are conveyed from the literature review of existing studies. Considering family-related and psychological problems affecting compulsive buying that emerged as a result of the literature review, a conceptual model was established.