METİNDİLBİLİMSEL YÖNTEM İLE ÇÖZÜMLENEN SAİT FAİK’İN DÜLGER BALIĞININ ÖLÜMÜ’NDE İNSANIN DOĞAYA TAHAKKÜMÜ VE ÖTEKİLEŞTİRİLMESİ

Metindilbilim, F. De Saussure'in açtığı yolda ilerleyen araştırmacılar sayesinde 1960'ların başlarında ortaya çıkmış, yazılı veya sözlü ürünlerin metinselliğini inceleyen bir araştırma yöntemidir. Yazılı veya sözlü bir ürünün metin olabilmesi için “bağlaşıklık, bağdaşıklık, amaç, durumsallık, kabul edilebilirlik, bilgisellik, metinler arası ilişki” şeklinde yedi metinsellik ölçütüne sahip olması gerektiğini ileri sürer ve ürünleri bu yedi ölçüte göre değerlendirir. Bu ölçütlerin arasından “bağdaşıklık” ve “bağlaşıklık” metnin doğrudan kendisine yönelik olduğundan edebi ürünlerin metinselliği için iki temel ölçüttür. Çalışmada metindilbilimin bağlaşıklık ve bağdaşıklık başlıkları ve onların alt başlıkları hakkında kısaca bilgi verilmiş ardından durum öyküsünün usta kalemi Sait Faik Abasıyanık'ın Dülger Balığının Ölümü öyküsü bu iki temel ölçüte göre çözümlenmiştir. Eserin metinselliğini tespit etmek için yüzey yapıdan derin yapıya uzanan bir inceleme yolu izlenmiştir. Bu inceleme sayesinde eserin estetik yapısı ve derin yapıdaki “insanın doğaya tahakkümü ve ötekileştirilmesi” eleştirel tavrı görünür kılınmaya çalışılmıştır.