TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ ZAMAN, KİP VE BAKIŞI ALGILAMA DÜZEYLERİ

Bu araştırmanın amacı, Türkçe öğretmeni adaylarının zaman, kip ve bakışı algılama düzeylerini ve bu algıların birinci ve dördüncü sınıflar açısından farklılaşıp farklılaşmadığını ortaya koymaktır. Bakış (görünüş), kip ve zaman başlıkları altında ele alınan bu yapılar, kendisini oluşturan morfemlerin üzerinde, bağlama dayalı anlam özellikleri arz etmeleri ve soyut kavramları işaret etmeleri bakımından Türkçenin öğretiminde çeşitli zorlukların yaşanmasına neden olmaktadır. Fiil çekimlerinde zaman, kip ve bakış kategorilerini öğretecek kişiler olan Türkçe öğretmenlerinin bunlara yönelik yetkinlikleri ve bu kavramları nasıl algıladıkları, söz konusu soyut kavramların ortaokul öğrencilerine sezdirilmesini kolaylaştıracak veya zorlaştıracaktır. Dolayısıyla Türkçe öğretmeni adaylarının zaman, kip ve bakış kavramları ile basit ve birleşik çekimli yapıları ne düzeyde öğrendiklerini ve nasıl algıladıklarını sorgulamak, öğretim sürecini daha etkili bir şekilde düzenlemek açısından yararlı olacaktır. Bu önem ve gerekçeden yola çıkarak yapılan çalışma, nitel araştırma desenlerinden durum araştırması olarak desenlenmiş, çalışma grubu olasılık temelli olmayan, amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Çalışma grubunu 10'u birinci sınıftan, 10'u dördüncü sınıftan seçilmiş 20 Türkçe öğretmeni adayı oluşturmuştur. Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının belirlenmesinde görüşme yapmayı kabul etme ve araştırmaya katılmaya istekli olma göz önünde bulundurulmuştur. Veriler, nitel veri toplama tekniklerinden yarı yapılandırılmış görüşme ile toplanmış, görüşmeler ses kayıtları yapılarak kaydedilmiştir. Elde edilen veriler içerik analizi yapılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda birinci sınıf ve dördüncü sınıf Türkçe öğretmeni adaylarının basit ve birleşik çekimli fiil yapıları başlığı altında zaman, bakış ve kip kavramlarının sınıflandırılmasına yönelik bilgilerinin niteliği ve algılama düzeylerinin ne açıdan farklılaştığı, söz konusu yapıların ortaokul, lise ve üniversite düzeyindeki öğretimi ve Türkçe öğretmeni adaylarının kendilerine yöneltilen sorulara verdikleri cevaplardaki yansımaları tespit ve tahlil edilmiş, elde edilen bulguların bu yapıların öğretilmesi sürecine ve literatüre katkı sağlaması bakımından öneriler sunulmuştur.