توسعه‌سیاسی و جامعه‌شناسی سیاسی در بستر تحولات اجتماعی

نظریه‌های توسعه‌سیاسی دارای مبادی و ریشه‌های فلسفی متفاوتی هستند، همچنین براساس موقعیت سیاسی، بستر تاریخی و جغرافیایی که در آن مطرح شده‌ از جهت‌گیری علمی، اقتصادی، جامعه‌شناختی، انسان‌شناختی، تاریخی، جغرافیایی و سیاسی ویژه‌ای برخوردار می‌باشند. در بین رویکردهای مختلف علمی به توسعه، جامعه‌شناسی سیاسی تأکید و دیدگاهی را مدنظر دارد که براساس آن به توسعه به مانند فراگردی توجه دارد که به تغییرات اجتماعی گسترده‌ای دامن می‌زند. همچنین از عوامل ساختاری، فرهنگی و شبکه‌های مبادلات اجتماعی درون و بیرون جوامع متأثر می‌گردد. از این جهت بررسی رابطه میان توسعه‌سیاسی و جامعه‌شناسی سیاسی و تحول در این رابطه در عرصه‌های گوناگون حائز اهمیت است. هدف از پژوهش حاضر بررسی ارکان توسعه‌سیاسی و نقش جامعه‌شناسی در این حوزه و همچنین تحولات آن در مطالعات جامعه‌شناسی نوین است. سوال اصلی که مطرح می‌شود این است که چه نسبتی میان توسعه‌سیاسی و مطالعات جامعه‌شناسی سیاسی وجود دارد. فرضیه پژوهش بیانگر این مطلب است که جامعه‌شناسی سیاسی با محور قرار دادن جامعه بعنوان مبنای تحولات سیاسی، شناخت صحیح آن را بنای توسعه‌سیاسی می‌داند. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و بهره‌گیری از مطالعات کتابخانه‌ای در کنار متون معتبر به این نتیجه دست یافته است که با نزدیک شدن به تحولات جهانی‌شدن، جامعه نقش اصلی را در توسعه‌سیاسی بازی می‌کند و مطالعات جامعه‌شناسی بر مدار اهمیت جامعه نسبت به دولت‌محور بودن نظریه‌های توسعه تأکید می‌ورزد.