BİLGE KAĞAN YAZITI’NDAKİ “kid(i)z k(ä)r(ä)kül(ü)g : b(ä)gl(ä)ri : bod(u)nı” İBARESI ÜZERİNE (A STUDY OF THE PHRASE, kid(i)z k(ä)r(ä)kül(ü)g: b(ä)gl(ä)ri: bod(u)nı, ON BILGE KHAGAN’S INSCRIPTION)

Eski yazıtlardaki kelimeleri, cümleleri araştırırken o dönemin coğrafi özelliklerini, inanç sistemini ve bunların şekillendirdiği kültürü göz önünde bulundurmak oldukça önemlidir. Bazı ibareleri ve gelenek görenekleri araştırırken eski Türk kültüründen pek çok özelliği günümüze kadar taşımış olan Güney Sibirya Türkleri başta olmak üzere Orta Asya'daki Türklerin kültürleri ve dilleri bize yol gösterici olabilmektedir. Bu çalışmada da çağdaş Kazak kültürü ve dilindeki benzer örnekler dikkate alınarak Bilge Kağan Yazıtı'nın doğu yüzünün birinci satırındaki kid(i)z k(ä)r(ä)kül(ü)g ibaresi incelenmiştir. Çalışma gerçekleştirilirken önce konuyla ilgili yapılmış araştırmalar üzerinde durulmuş; ardından da Halil Açıkgöz'ün önerisi de dikkate alınarak kid(i)z k(ä)r(ä)kül(ü)g ibaresi, “keçe ile kerege ilişkisi gibi” yani “birbirlerine candan bağlı, etle tırnak gibi, bir birinden kopmayan” şeklinde anlamlandırılmıştır.