GİRİTLİ MÜBADİLLERİN İPEKÇİLİK DENEYİMLERİ VE BUNUN BURSA YÖRESİNE AKTARILMASI

Göç, entegrasyon ve sosyo-kültürel değişim, sosyal tarih araştırmalarında önemli bir çalışma alanıdır. “Giritli Mübadillerin İpekçilik Deneyimleri ve Bunun Bursa Yöresine Aktarılması” konusu bağlamında, insan odaklı bir yaklaşımla ele alınmaya çalışılacaktır. Osmanlıların 1650 yılında Resmo'da (Rethymno) oluşturdukları düzen içinde adanın yeni sakinleri olarak Müslüman halka rastlanmaya başlanmıştır. Osmanlı arşiv kayıtları, adanın iç tarafında yer alan alüvyonlu ovalarda buğday, mısır, tütün, turunçgil tarımının yapıldığını, su değirmenleri ve su kuyularının bulunduğunu, zeytin, çınar, badem, ceviz ve dut ağaçlarının varlığını ortaya koymaktadır. Dut ağaçlarına paralel olarak adada ipekçiliğin de mevcut olduğu görülmektedir. 1923 yılında Yapılan Lozan Antlaşması ek protokolü ile Türkiye ile Yunanistan kendi ülkelerinin yurttaşlarını din esası üzerine zorunlu göçe tabi tutunca Girit'te yaşayan Müslümanlar Türkiye'ye mübadil olarak göç etmişlerdir. Gelen mübadillerin bir kısmı Bursa'ya bağlı küçük yerleşim birimleri olan Mudanya ve Tirilye sahasına yerleştirilmişlerdir. Tirilye ve Mudanya yöresinde yaşayan bu göçmen aileler üzerinde yaptığımız sözlü tarih çalışmalarında kendilerinin adadan gelirken dokuma tezgâhlarını da bu topraklara getirdikleri ve yerleştirildikleri alanlarda ipek böcekçiliği yaptıkları öğrenildi. Bu makale ile, Giritli mübadillerin Osmanlı döneminde Girit'teki ipekçilik faaliyetleri ve göç sonrasında Bursa'daki yerleşik ipekçilik kültürüne entegrasyonu ve katkıları örneklerle değerlendirmeye alınacaktır.