20. YÜZYIL TEKSTİL BASKI TASARIMINDA SANATÇI İZLERİ

Tekstil baskı tasarımı, yapısal olarak elde edilen tekstil yüzeyinin biçim ve renklerin düzenlenmesiyle dekore edilmesi, bezenmesidir. Renk ve biçim özellikleri açısından tekstilin dışındaki bir yüzeye de uygulanabilen baskı tasarımı, çeşitli disiplinlerle birlikteliklere açıktır. 20. yüzyıl sanatçıları, tekstil baskı tasarımlarını eserleriyle etkilemelerinin dışında yaptıkları desenlerle de bu alana yön vermişlerdir. Endüstri Devrimi sonrası oluşan kitle üretiminin nasıl olması gerektiği sorunu ile başlayan süreçte, William Morris'in öncülüğünde gelişen sanat-zanaat birlikteliği ile gelişen bir ‘tasarım' kavramı söz konusudur. 1930'larda Bauhaus, sanat-zanaat birlikteliğini ‘uygulamalı sanatlar' tanımı ile geliştirmiş ve 1950'lerde II. Dünya Savaşı sonrası oluşacak olan ‘tasarımcı' kavramına alt yapı oluşturmuştur. Süreç içerisinde tasarım dünyasında sanatçı, mimar ve mühendisler etken rol alarak hem tasarım kavramını hem de tasarım dilini biçimlendirmişlerdir. Sanatçılar eserleri ile her eve girmebilmelerinin mümkün olmadığı ekonomik koşullarda seri üretilen tekstil tasarımlarıyla geniş kitlelere ulaşabilmişlerdir. Bu çalışmada, 20. yüzyılın değişen plastik dili ve estetik anlayışı, yaratıcılıklarını tekstil baskı tasarımına aktaran sanatçı tasarımlarından oluşan seçki ile sanat-tasarım etkileşimi çerçevesinde incelenmiştir. Hem sanatçıların hem de dönemin özelliklerini yansıtan tasarımların seçiminde tekstil baskı tasarımına yön vermeleri belirleyici olmuştur. Tarihsel süreç içerisinde verilen seçki ile sanat-tasarım arasındaki diyaloğun önemi ve vazgeçilmezliği ortaya çıkmaktadır. 20. yüzyıl ekseninden örneklendirilen bu diyaloğun günümüz tasarımcılarına yaratıcılıkarını geliştirecek bir dünya oluşturması açısından yol göstermesi birincil hedeflerdendir.