TÜRKMEN TÜRKÇESİNDE AD TÜRÜNDEN BİRLEŞİK SÖZCÜKLER ÜZERİNE

İki ya da daha fazla sözcüğün birleşerek yeni bir kavramı karşılayacak şekilde kullanılmasına “birleşme” adı verilir. Türkçede sözcük türetme yolları içerisinde en fazla başvurulan yöntemlerden biri de sözcük birleştirmedir. Genellikle belirtisiz ad tamlamaları, sıfat tamlamaları, isnat grupları ve kalıplaşmış çekimli fiillerden oluşan ifadeler yeni bir kavramı karşıladıkları durumlarda birleşik sözcük oluşturur. Bu çalışmada Türkmen Türkçesi edebi eserleri ve sözlükleri taranmış ve ad türünden birleşik sözcükler tespit edilmiştir. Türkmen Türkçesinde ad türünden birleşik sözcüklerin önemli bir kısmını Türkçe menşeli sözcükler teşkil etmektedir. Bunun yanında alıntı sözcüklerin bir araya gelmesiyle oluşan ad türünden birleşik sözcükler de mevcuttur. Bu grupta yer alan birleşik sözcüklerin bir kısmı özellikle Rusça, Farsça ve Arapçadan alınmadır. Bunun dışında ad türünden olan birleşik sözcüklerin diğer bir kısmı ise karışık bir durum gösterir. Bu grupta yer alan sözcüklerin bir kısmında birinci sözcük Türkçe ikinci sözcük alıntı olabilmektedir. Ya da birinci kısmı alıntı olan ad türünden birleşik sözcüğün ikinci kısmı Türkçe olabiliyor. Türkmen Türkçesinde yaptığımız inceleme neticesinde ad türünden olan birleşik sözcüklerin büyük bir kısmı yalın haldeki iki adın birleşmesi neticesinde oluşmuştur. Bu şekilde oluşan ad türünden birleşik sözcükler aslında iyeliği düşmüş belirtisiz ad tamlamalarıdır. Bunun dışında sıfat tamlaması, belirtisiz ad tamlaması ve isnat grubu teşkil eden ad türünden birleşik sözcükler de vardır. Bu sözcüklerin bir kısmı Farsça terkiplerin kalıplaşması neticesinde oluşmuştur. Bunun dışında birer cümle değerindeki bazı ifadelerin de zamanla kalıplaşması neticesinde oluşturduğu ad türünden birleşik sözcüklere de rastlanır.