DİL FELSEFESİ VE TÜRKÇE ÖĞRETİMİ

Dil felsefesi, dile yönelik soruları tartışarak cevaplayan ve birçok yeni teorik problemin meydana gelmesine olanak veren bir alandır. Dil ve ana dili bilinci, dilin kökeni ve dillerin çeşitliliği, dil-kültür-düşünce ilişkisi, dil ve anlam sorunu dil felsefesinin konu alanlarındandır. Birey küçük yaşlardan itibaren kullanmaya başladığı dili, ilerleyen yaşlarda daha da karmaşık düzeylerde kullanacak hâle gelmektedir. Çocuğun erken dönemden itibaren dile hâkim olması doğal bir süreç gibi görünse de uzun yıllara dayanan bir öğrenme süreci de söz konusudur. Bu durum, öğrenme sahasının dil ve düşünmeye yönelik kuramsal tartışmalarına ve deneysel çalışmalarına zemin hazırlamaktadır. Bu kuramlara bakıldığında davranışçı kuramın önemini kaybettiği ve zihinsel faaliyetleri ön plana çıkaran aktif öğrenme kuramlarının ortaya atıldığı görülmektedir. Bu yeni kuramlar, belirli felsefi temellere sahiptir. Ayrıca, ilk çağ filozoflarından itibaren dil ve düşünme üzerine ortaya atılan fikirlerin çoğunun günümüze ışık tuttuğu görülmektedir. Türkçe dersleri, dil öğretiminin odak noktasındadır. Türkçe derslerinde yapılan çalışmalardan öğrencilerin zihinsel işlemlerine katkı sağlaması beklenir. Dil becerilerinden zihinsel becerilere uzanan birçok öğrenme etkinliği Türkçe derslerinin kapsamındadır. Dile ilişkin felsefi tartışmalar dili, durağan olmaktan çıkarıp onu sürekli canlı tutan, değişen, devingen yapısıyla açıklamaktadır. Bu tartışma ve kuramlar dili ayrıntılı olarak ele almakta ve insanla dil ilişkisinde öğrenen açısından öğrenmeyi kolaylaştırıcı muhtevada bilgiler sunmaktadır. Felsefi metinlerin bilgilendirici işlevinden Türkçe derslerinde destek almak bir kenara bırakılırsa, dil eğitiminde özellikle dil felsefesine ilişkin tartışmalardan faydalanılabileceği düşünülmektedir. Buna göre Türkçe dersleri dilin genel bilgisinden metin seçimine, kelime öğretiminden düşünme kabiliyetinin gelişmesine gibi birçok alanda felsefeden destek alabilir. Bu çalışmada ise ‘dil öğrenme' merkeze alınarak kültür, düşünme ve öğrenme konuları üzerinde durulmuş ve ana dili öğretiminde dil felsefesinden faydalanmanın gerekliliği kuramsal bir temele dayandırılan bazı çalışma önerileriyle sunulmaya çalışılmıştır.