Gazete Haberlerinde Okur Temsilcisinin Rolü Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme

Haber ile bilginin toplayıcısı ve hedef kitleye ulaştırma aracı olarak görülen medya, temel görevlerini yerine getirirken, tarafsız ve doğru yayıncılık hizmetini yerine getirme sorumluluğunu taşımalıdır. Basının en önemli sorumluluğu haberi ve bilgiyi gerçeğe en yakın biçimde aktarmaktır. Ancak, siyasi ve ekonomik baskılar, kurumsal ve kişisel etkenler, bireylerin en temel hakkı olan iletişim hakkı ve özgürlüğünün sekteye uğramasına sebep olabilmektedir. Bunların önüne geçebilmek, kamuoyu karşısında saygınlığı olan bir medya yaratmak ve devlet otoritesinin basına müdahalede bulunmasını önlemek için medyanın kendi kendini denetlemesi, yani ‘özdenetim' ya da ‘oto – kontrol' sistemi getirmesi önemlidir. Türk medyasında özdenetimi gerçekleştirmek üzere çeşitli uygulamalar bulunmaktadır. Bu uygulamalardan biri de ombudsmanlıktır. Medya ombudsmanlığı, medyada özdenetim ve sosyal sorumluluk olgusunun önemli ve etkin uygulama alanlarından biridir. Okuyucular ile gazete çalışanları arasında bir denge kuran okur temsilcisi (ombudsman) son yıllarda Türkiye'de giderek yaygınlaşmaktadır. Okur temsilcisinin en önemli işlevlerinden biri; gazete haberlerinde etik standartların yükseltilmesine katkıda bulunmaktır. Okurların gazete içerikleri hakkındaki şikâyetlerini dinleyerek onlara köşesinde yanıt veren okur temsilcisi, gazete ile okuyucu arasında bir köprü işlevi görür. Okuyuculara yanıt veren ve okuyucu şikâyetleri ile ilgili olarak gazete çalışanlarını uyaran okur temsilcisi, haberlerin daha nitelikli bir şekilde sunulmasını ve böylece okuyucu gözünde gazetenin saygınlığını arttırmayı amaçlar. Gazete haberlerinde önemli işlevler üstlenen okur temsilcisinin söz konusu işlevlerini ne ölçüde yerine getirebildiği araştırılması gereken bir konudur. Çalışmamızın amacı, Türk yazılı medyasında okur temsilciliği uygulamalarının yerini, yaygınlığını ve önem derecesini ortaya koymaktır. Bunu yaparken 07 Mart – 04 Nisan 2016 tarihleri arasında Milliyet, Hürriyet, Cumhuriyet ve Sabah gazetelerinin okur temsilciliği köşelerinde yer alan konuları içerik analizi bağlamında inceleyerek elde edilen bulguları değerlendirmiş olacağız. Bu değerlendirme sonucunda Türk yazılı medyasında okuyucunun görüş ve önerilerinin ne ölçüde dikkate alındığı veya hangi gerekçelerle dikkate alınmadığı üzerinde durmaya çalışacağız.