Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Avrasya Ekonomileri Örneği

Bu çalışmada, Avrasya ülkelerindeki ekonomik büyüme süreci ile doğrudan yabancı yatırımlar arasındaki nedensellik ilişkisi incelenmiştir. Bu bağlamda 6 Avrasya ülkesi (Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Özbekistan ve Türkmenistan) için 1995-2012 dönemine ait ekonomik büyüme verileri ile doğrudan yabancı sermaye girişi verileri kullanılmıştır. Söz konusu ülkeler aynı zamanda geçiş ekonomileri içinde yer almaktadırlar. Bu süreç 1989 yılı itibariyle başlamıştır ancak bu ülkelere ilişkin verilere 1995 yılından sonra sağlıklı bir şekilde ulaşılabilmektedir. Değişkenler arasındaki ilişki, panel modeli çerçevesinde ele alınmış ve söz konusu ekonomiler için doğrudan yabancı sermaye girişleri ve milli gelir arasında bir nedensellik ilişkisi olup olmadığı araştırılmıştır. 6 ülkenin 1995 – 2015 dönemine ilişkin verileri panel olarak derlenmiş ve öncelikle çalışma kapsamında yer alan her bir değişkenin durağanlığı Levin – Lin – Chu, Im – Peseran – Shin, Fisher ADF Chi2 ve Fisher PP Chi2 panel birim kök testleri ile araştırılmıştır. Değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisi ise hem yatay kesit bağımlılığı hem de yatay kesit bağımsızlığı altında kullanılabilen Dimutrescu-Hurlin panel nedensellik testleri analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre, seçilen 6 Avrasya ülkesi kapsamında doğrudan yabancı sermaye girişi ile ekonomik büyüme arasında ekonomik büyümeden doğrudan yabancı sermaye değişkenine doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir.