Türkiye’de Mahalli İdareler Vergi Gelirlerinin Gelişim Trendi: 2006-2010 Dönemi(1)

Mahalli İdareler, ulusal sınırlar içerisindeki değişik büyüklüklerdeki topluluklarda yaşayan insanların, ortak ve yerel nitelikteki kamusal ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla hukuk düzeni içerisinde oluşturularak kurulmuş bulunan anayasal kuruluşlardır. Avrupa Konseyi tarafından imzaya açılan Mahalli İdareler Avrupa Antlaşması da yerel yönetimlerin merkezi otoriteden özerkliğini garanti altına almak için yapılan bir anlaşmadır. Türkiye'de mahalli idareler; il özel idareleri, belediyeler (büyükşehir belediyeleri dahil), ve köylerden oluşmaktadır. Çalışmada, Türkiye'de yıllar itibariyle mahalli idareler konsolide bütçe gerçekleşmeleri verilerek özellikle gelirler analiz edilmiştir. Mahalli İdareler Bütçesi içerisinde gelirler şunlardan oluşmaktadır; Faizler, paylar ve cezalar, teşebbüs ve mülkiyet gelirleri, alınan bağış ve yardımlar ile özel gelirler, vergi gelirleri, sermaye gelirleri, alacaklardan tahsilatlar. Türkiye'de mahalli idareler konsolide bütçe gerçekleşmelerinde vergi gelirlerinin toplam gelirler içindeki payı'nın % 10'lar gibi çok düşük seviyede kaldığı görülmüştür. Bu durum Türkiye'de yerel yönetimlerin merkezi otoriteden çok özerk olmadıklarını ve ortak ve yerel nitelikteki kamusal ihtiyaçlarını karşılamak için finansal olarak merkezi yönetime bağlı olduklarının önemli bir göstergesidir.