Bir Realist Halk Hikâyesi: Hikâye-i Mansûr

Halk edebiyatında çoğunlukla büyük hacimli halk hikâyeleri üzerinde çalışmalar yapılırken küçük hacimli halk hikâyeleri üzerine yeterli çalışmaların yapılmadığı görülmektedir. Bu bakımdan küçük hacimli bu tarz eserlerin günümüz alfabesine aktarımı, Türk halk hikâyesi geleneğinin zenginliğini ortaya koyması bakımından oldukça önem taşımaktadır. Bu çalışmada; bugüne kadar yayımlanmamış ve üzerinde çalışma yapılmamış olan “Hikâye-i Mansûr” adlı eserin metin neşri yapılmıştır. Öncelikle hikâyenin kısa bir özeti verilmiştir. Daha sonra ise eserin nüshaları hakkında bilgi verilmiş ve hikâyenin türüyle ilgili çeşitli değerlendirmelerde bulunulmuştur. Çalışmanın sonunda Latin alfabesine aktarılmış olan eserin aktarılmış metni yer almaktadır. Küçük hacimli bir hikâye olan Hikâye-i Mansûr'un iki el yazması ve üç matbu olmak üzere beş nüshası vardır. Matbu nüshalar, el yazması nüshalardan aynen istinsah edilmiştir. Nüshaların aynı olması ve el yazması nüshada görülen bazı okuma güçlüklerinden dolayı Latin alfabesine yapılan aktarımda matbu nüsha esas alınmıştır. Hikâye; tek bir olay etrafında gelişen ve Mansur adlı kahramanın başından geçen çeşitli maceraları konu alan realist bir hikâye niteliği taşımaktadır. Hikâye kahramanı Mansur, olayları kendi dilinden anlatmaktadır. Hikâye, Hindistan'ın Mahe ve Kalikut gibi bazı şehirlerinde geçmektedir. Bu hikâyedeki Mansur, tasavvufi bir kişilik olan Hallac-ı Mansur değildir. Zira metnini neşrettiğimiz bu hikâye dini bir nitelik taşımaz.