Türkiye Yükseköğretim Tarihinden Bir Kesit: Türk Yurdu Dergisinde Üniversite Tartışması (1956-1961)

Türkiye Cumhuriyetinin modernleşmesinin önemli bir ayağını eğitim oluşturmaktadır. Türkiye'de Tanzimat'tan bu yana yaşanan değişim ve dönüşümden en çok etkilenen alanların başında eğitim gelmektedir. Türk yükseköğretim serüveni 19.yüzyılın ikinci yarısında Darülfünunla başlamış, Cumhuriyet döneminde kurulan üniversitelerle devam etmiştir. Cumhuriyet döneminde üniversitelerin açılmaya başlaması ve yaygınlaşması, eğitim sisteminin yeni yapılanması açısından tamamlayıcı bir gelişme olmuştur. Türk yükseköğretimi ve üniversitelerin tarihsel gelişimi üzerinde yapılan çalışmalar sınırlıdır. Özellikle yeni eğitim paradigmasının hedefleri ve boyutlarına ilişkin dönemin özgün kaynaklarına dayalı çalışmalar henüz yenidir. Bu çalışma Türk yükseköğretim tarihini aydınlatma konusunda asıl bilgilere ve özgün tartışmalara yer veren Türk Yurdu dergisi üzerinden yeni bilgiler kazandırmayı amaçlamıştır. Türk Yurdu, II. Meşrutiyetten günümüze aralıklı olarak yayın hayatını sürdüren, Türkiye'nin en uzun soluklu dergilerinden biridir. Bu çalışmada, Türk Yurdu dergisindeki üniversite ile ilgili makalelerden hareketle, 1950'li yıllardan sonra Türkiye'de yaygınlaşmaya başlayan üniversitelerin gelişimine akademi ve düşünce dünyasının bakış açısı sunulmaya çalışılmıştır. Çalışmanın yöntemini, tarihsel metin değerlendirmede kaynak taramaya dayalı olarak içerik tahlili oluşturmaktadır. Bu çerçevede Türk Yurdu dergisinin beşinci ve altıncı seri dönemlerinde (1954-1957, 1959-1968) dergide yayınlanan üniversite ve yükseköğretimle ilgili 13 makale incelenmiş ve bu makalelerden yola çıkılarak, Türk yükseköğretimiyle ilgili 4 önemli konudaki tartışmalar analiz edilmiştir. Bu dört konu üniversite kavramı, ideal üniversite, akademik kadrolar ve üniversite tarihi başlıklarını kapsamaktadır. Yapılan tahliller sonucunda yazarlar tarafından alt dallardaki bulgulara yönelik olarak çeşitli yorumlar yapılmıştır.