GÜNÜMÜZ BAŞKURT FOLKLORUNDA KOZMOGONİ (Yazarın derlediği materyallerden hareketle)

Son yıllarda düzenlenen folklor derleme gezilerinde toplanan halk edebiyatı örnekleri arasında en sık karşılaşılanları Güneş, Ay, yıldızlar hakkındaki bilgilerdir. Bu güneşle ilgili imgeler hakkında çeşitli bilgilerin yayılmasında bizim eski atalarımızın dünyaya olan bakışları etkili olmuştur. Çok eskiden beri insanları, etraflarındaki canlılığın ne zaman ve ne şekilde ortaya çıktığıyla ilgili sorular meraklandırmıştır. Gökyüzü, dünya yalnızca gözün gördüğü şekliyle kabul edilmiş, fakat anlatılamayan yerler, gerçeklik kişinin hayal dünyası, mitolojilerle süslenip canlandırılmıştır. Günümüzde yürütülen derleme gezisi materyalleri incelendiğinde, halk hafızasında bütün cihana parlaklık, hayat hediye eden güneş kültüne ait, özellikle de onun doğmasına bağlı mitler, özellikli inanışlar, efsunlar; yine büyüsel bir güce sahip olan aya, onun dolunay hâline, doğmasına bağlı bilgiler, yasaklar ile gökyüzünün süsü olan yıldızlar hakkındaki ilginç materyaller sağlam bir şekilde korunmaktadır. İnsanlar, her zaman onların gökteki duruşunu, hareketlerini gözlemlemişlerdir. Bu gözlemler, halkın geleneklerinde, örf âdetlerinde de yansımasını bulmuştur.