Çin Tarihinde Çinli Olmayan Halkların Yönetiminde Uygulanan Stratejiler

Çin tarihi, farklı millet veya toplulukların Huaxia eksenli kaynaşma ve nihayetinde Çinlileşmesi ile doludur. Erken dönemde yerleşik hayata geçerek geliştirdiği yazı sistemleri ile özgün bir uygarlık oluşturmayı başaran Huaxia topluluğu, Chunqiu/ ?? (İlkbahar-Sonbahar) döneminde (M.Ö. 770-M.Ö. 476) Çin milletinin düşünce, felsefe ve zihniyetinin temellerini oluşturarak Zhanguo/?? (Savaşan Beylikler) döneminden (M.Ö. 476-M.Ö. 221) sonra Sarı Irmak kenarında merkezi ve birleşik bir feodal devlet (Qin sülalesi, M.Ö. 221M.Ö. 207) kurmayı başarmıştır. Sarı ırmak ile Uzun Irmak (Yangtze) arasındaki bereketli topraklarda yaşayan farklı kökenlere sahip toplulukları yöneten merkezi Çin devletleri birbirinden farklı ama sürekliliği olan yönetim stratejilerini geliştirmiştir. Bu yönetim stratejileri, Çin'in çevre toplum veya ülkeler ile olan ilişkilerinde de etkin kullanıldığı tarihi kayıtlardan anlaşılmaktadır. Ayrıca, günümüzdeki Çin Halk Cumhuriyeti Mançu-Qin imparatorluğu (16441911) sınırları içinde kurulurken Mançular tarafından istila edilen gayri Çinli toplum ve toplulukları yönetmeye başladığında tarihsel hafıza ve yönetim bürokrasisinden beslenerek daha etkili yönetim sistemlerini geliştirdiği ve uyguladığı bilinmektedir. Bu çalışma, Çin'in tarihte sınırları içindeki veya çevresindeki Çinli olmayan halkların yönetiminde uygulamış olduğu çeşitli yönetim stratejileri ve uygulamaları hakkında bilgi vermek sureti ile Çin Halk Cumhuriyeti'nde emsallerinden farklı fakat etkili biçimde uygulanmakta olan Çin tarzı özerk bölge sistemi ile Çin'in komşu ülkeler ile kurduğu ilişkilerinin anlaşılmasına ışık tutmayı amaçlamaktadır.