અમદાવાદ શહેરના મહિલા ઇસ્લામિક સ્થાપત્યો

પ્રસ્તુત પેપરમાં અમદાવાદ શહેરના ઇસ્લામિક સ્થાપત્યોની વાત કરવામાં આવી છે. અમદાવાદ શહેરમાં ઇન્ડો-ઇસ્લામિક સ્થાપત્યોનું નિર્માણ બેનમૂન અને અદભૂત કોતરણીવાળું છે. તેના લીધે જ અમદાવાદના સ્થાપત્યોનો ઈતિહાસ ગૌરવપૂર્ણ અને વિરલ છે. બે વિરોધી તત્વોને એક કરી સુંદર અને અદભૂત સ્થાપત્ય ઉત્પન્ન કરવા માટે જેમ હિન્દુસ્તાન વખણાય છે તેમ હિન્દુસ્તાનમાં અમદાવાદ પણ અનેરૂ સ્થાન ધરાવે છે. અમદાવાદના સ્થાપત્યોની ખાસ વિશેષતાઓ તો તેની કોતરણીમાં જ જોવા મળે છે. જેમ કે સીદી સઈદની જાળી જેને એક જ પથ્થરમાંથી બનાવી બારીકાઇથી તેમાં કોતરણી કરવામાં આવેલ છે જે તેની ખાસ વિશેષતા છે. આ ઉપરાંત અમદાવાદમાં ઘણા એવા મહિલા ઇસ્લામિક સ્થાપત્યો આવેલા છે જે તેની અમુક વિશેષતાઓને લીધે પ્રસિદ્ધ છે. ઉ.દા. રાણી સિપ્રીની મસ્જીદ જે તેની કલાકારીગરી અને તેની સુંદરતા માટે પ્રસિદ્ધ છે એટલે તેને ‘મસ્જીદ-એ-નગીના' તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત, બીબીજી કી મસ્જીદ, રાણી રૂપમતીની મસ્જીદ, રાણીનો હજીરો, બાઈ હરીરની મસ્જીદ અને વાવ વગેરે અનેક સ્થાપત્યો તેની કેટલીક લાક્ષણીકતાઓને લીધે પ્રસિદ્ધ છે જેની વિસ્તૃત માહિતી પેપરમાં આપવામાં આવેલી છે.