DOGU KARADENIZ BOLGESI (KD TURKIYE) VOLKANOJENIK MASIF SULFID YATAKLARI CEVHER FASIYESLERINE AIT BAZI OZGUN BULGULAR

Doğu Karadeniz Bölgesi volkanojenik masif sülfid (VMS) yataklarının cevherleri yapı-doku, bileşen ve konum olarak incelendiğinde “cevher fasiyesleri” ve “cevherli sedimanter fasiyesler” olarak sınıflandırılabilir. Cevher fasiyesleri hidrotermal-metasomatik, deniz tabanı hidrotermal ve biyolojik fasiyeslerden oluşur. Hidrotermal-metasomatik fasiyesler deniz tabanının altındaki (sub-sea floor) ornatma süreçlerini kapsar ve ağsal-saçınımlı, masif damar ve masif merceklerle temsil edilir. Deniz tabanının hemen altındaki volkano-sedimanter kayaçlar içerisinde oluşmuş kırık ve çatlaklar içerisinde sülfit minerallerinin yığışımı ile oluşur ve bazı yatakların önemli bileşenleridir. Deniz tabanı hidrotermal fasiyesler deniz tabanındaki sülfit yığışımlarıdır ve hidrotermal çıkış bacaları ile kırıntılı sülfit cevherlerle karakterizedir. Kırıntılı sülfit cevherler yakın (proximal) ve uzak (distal) fasiyeslerine ayrılır. Cevherli sedimanter fasiyesler, cevherli seviyenin hemen üzerinde oluşmuş fazla kalın olmayan yanal uzanımlı demirli çörtler (exhalite?) ile ayırt edilir. Biyolojik fasiyesler ise deniz tabanı yığışımı için karakteristik olan çıkış kanalı (vent) fosil faunası ile temsil edilir. Doğu Karadeniz Bölgesi masif sülfid yataklarının cevherleri yapı-doku ve bileşenler açısından iyi korunmuş özelliklere sahiptir. Bu iyi korunmuş özelliklerden yola çıkarak bazı masif sülfid yatakların deniz tabanında (sea floor) moloz/kütle akmaları şeklinde, bazı yatakların ise deniz tabanının hemen altındaki ornatma süreçleriyle oluştuğu söylenebilir. Cevherin kırıntılı (klastik) doğası ve bazı sinsedimanter yapılar bu yatakların oldukça hareketli bir ortamda çökelmiş olduklarına işaret eder. Doğu Karadeniz Bölgesi VMS yataklarında gözlenen kırıntılı sülfit cevher, sülfit çıkış bacaları, demirli çörtler ve fosil fauna varlığı deniz tabanında çökelime işaret eden önemli verilerin başında gelir. Cevher fasiyeslerinin belirlenmesi VMS yataklarının bölgesel ve küresel ölçekte sınıflandırılması için belirleyici bir yöntemdir.