EERIE RESONANCE VEYA İNSANLIK ADINA DEHŞET VERİCİ YANKI: YAHUDİ AKLI

İlahi dinler arasında daha somut, daha dünyevi ve daha akılcı argümanları öne çıkaran monoteist Yahudilik, kutsal kitap külliyatı olmak üzere dinin temel unsurlarını etnik akıl ile uzlaşı içinde izah ederken bu külliyatı yorumlayan Talmud/Rabbani geleneği rasyonel delilleri kendi dönemlerinin felsefi zihin dünyasına uygun olarak ikna ve imanın dogmatik yapısını güçlendirmek için kullanmıştı. Daha sonraki dönemlerde yeni, modern felsefi akımlarla senktretik eylemlere giren Yahudi dindar aklı, çok boyutlu entelektüel bir form kazanıp modernitenin argümanlarına dayanarak Reformist, Ortodoks, Muhafazakâr, Yeniden Yapılanmacı ve Yenileyici hatta Haskala Hareketi gibi kült ve düşünsel cemaat tipolojilerinde dinamik olarak rasyonelize olmuş bir gelenek peşinde oldu. Son olarak Postmodern Yahudi aklı ise daha fazla çoklu kültürel anlayışlara, daha çetrefilli ve karma hatta çoğulcu teolojilere yönelmekte böylelikle daha fazla etnik kutsallıklara meydan verecek şekilde geleneksel soyutlayıcı ve elit kutsal kurtuluş tarih fikrinden sıyrılıp mahallî tarihlerin” inşa etmiş olduğu çoklu, kıssacı, zihinsel dünyalara sızmayı hedeflemektedir.