شناسایی مؤلفه‌های مؤثر بر پیدایش و توسعه دانشگاه نسل چهارم: تحلیل کیفی دیدگاه خبرگان دانشگاهی

کسب اعتبار بین‌المللی و اثرگذاری محلی - منطقه‌ای از راهبردهای اصلی دانشگاه نسل چهارم است، پاسخگویی به مسائل و چالش‌های جامعه و سایر نهادهای اجتماعی نیز از مأموریت‌های محوری آن است. لذا، هدف اصلی این پژوهش شناسایی و تعیین مؤلفه‌های مؤثر بر پیدایش و ارتقای دانشگاه‌های نسل چهارم بوده است. روش تحقیق کیفی از نوع تحلیل محتوا بود. به‌منظور گردآوری اطلاعات از فن مصاحبه نیمه‌ساختاریافته استفاده شد. داده‌ها از طریق کدگذاری و تحلیل محتوای مضامین مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفته‌اند. نمونه‌گیری به روش هدفمند انجام شد. حجم نمونه‌ها نیز بر اساس قاعده «اشباع نظری» به تعداد 15 نفر از خبرگان و صاحب‌نظران نظام آموزش عالی تعیین شدند. نتایج بیانگر این است که مؤلفه‌های اصلی در ارتقای دانشگاه نسل چهارم عبارت از: نیروی انسانی متعهد، پاسخگویی، توسعه دانش اجتماعی، حفظ استقلال دانشگاهی و منابع مالی مستقل، توسعه تعاملات، ایجاد ساختار انعطاف‌پذیر، داشتن فرهنگ سازمانی نوآورانه، مدیریت دانشگاه حساس به جامعه، نیازسنجی، استقرار نظام تنظیم کیفیت خدمات، توسعه فناوری و نوآوری می‌باشند. بنا به یافته‌های این مطالعه، تقویت مؤلفه‌های مؤثر در پیدایش و شکل‌گیری دانشگاه نسل چهارم ضروری است. براین‌اساس، مسئولان نظام آموزش عالی کشور باید زمینه لازم جهت تحقق این مهم را فراهم نمایند. این امر باتوجه‌به بافتار محلی و میزان آمادگی دانشگاه‌ها، می‌تواند متفاوت باشد و در درون خود الگوهای متفاوتی از جامعه‌گرایی را خلق کند. درهرحال، دانشگاه‌ها باید ازنظر زیرساخت‌های فکری و مدیریتی مهیا باشند.