ANADİLLERİ TÜRKİYE TÜRKÇESİ OLAN 2,5-5 YAŞ ARASINDAKİ ÇOCUKLARIN DİLLERİ ÜZERİNDE BİR EDİMBİLİMSEL ÇÖZÜMLEME

Bu makalede, çocukların Türkiye Türkçesini edinimlerini sırasında ürettikleri özel ve kişisel dilsel durumların edimbilimsel incelemesi yapılacaktır. Çalışmanın evrenini 2,5-5 yaş arasındaki Edirne ilinde yaşayan 151 çocuğun dilleri oluştururken örneklem bu evrenden seçilen sözcelerden oluşmaktadır. Makalede ilk olarak çocuk dilinde Türkiye Türkçesinin dil bilgisi özelliklerinin edinç ve edim düzleminde işletilmesi ele alınmış, çocukların dil bilgisi kurallarını edinme biçimleri ve edindikleri bu bilgileri genelleyerek kendi dünyalarınca yansıtma becerilerine değinilmiştir. Daha sonra çocuklarda sezgi ile başlayıp bilişsel gelişimle eşzamanlı olarak gelişen kurallı dil kullanımı, dil edinimi kuramının iki boyutluluğunda ele alınmıştır. Dil bilgisel gelişimin edinç, bireysel kullanımın edim zemininde değerlendirilme sebepleri ve bu iki kavram arasındaki farklılıklar üzerinde durulmuştur. Çalışmanın inceleme kısmına kadar olan diğer kısımlarda ise, çocukların ana dillerinde ürettikleri sözcelerin -söylem ve bağlam ilişkisi açısından- konuşucu ile dinleyici arasındaki iletiyi kullanıcılara göre açıklamaya çalışan edimbilimsel bir yöntemle çözümlenmesinin ve çözümlemelerin “oyun” kavramı ve çocuğun “dilsel oyun” algıları ile ilişkilendirilmesinin önemi vurgulanmaya çalışılmıştır. Sonuç kısmında ise 2,5-5 yaş aralığındaki çocukların dil içi göstergelerle dil dışı göndergeleri bir arada kullanabildikleri, dili edimsel olarak işletebildikleri, derin yapıda kurdukları zihinsel dünyayı dilleri aracılığıyla yüzey yapıya aktarmaya çalışırken silme-dönüştürme-yer değiştirme vb. ilkeleri işlevsel olarak uygulayabildikleri, kendilerince dilin mantık katmanlarını işlettikleri bir dil dünyası oluşturdukları ve bunu da bir temsil sergileme şeklinde hayata geçirdikleri tespitleri paylaşılmıştır.