TÜRKİYE’DE BİR AZERBAYCANŞİNASLIK OCAĞI: AZERBAYCAN KÜLTÜR DERNEĞİ (AN AZERBAIJANI STUDIES HEARTH IN TURKEY: AZERBAIJANI CULTURE ASSOCIATION)

Azerbaycan Kültür Derneği, M. Emin Resulzade'nin 1947 yılında Türkiye'ye gelmesiyle başlayan Azerbaycan muhaceretinin Türkiye'deki faaliyetlerinin ikinci döneminde, 1 Şubat 1949 yılında Ankara'da kurulmuştur. Dernek Azerbaycan'ın istiklâli ve hürriyeti davasını sürdürmek, Azerbaycan'ı çeşitli yönleriyle tanıtmak suretiyle Anadolu Türklüğünün Azerbaycan davasına desteğini sağlamak yönünde bir politikası izlemiştir. Dernek 1970'li yıllardan itibaren Türklük ve Türk dünyasının genel meseleleriyle daha fazla ilgilenmeye başlayarak yayın ve diğer faaliyetleriyle Türk kamuoyunun bu konulara karşı ilgi ve hassasiyetlerinin artmasında bir ölçüde etkili olmuştur. Azerbaycan Kültür Derneği'nin Nisan 1952 tarihinden itibaren yayınlamaya başladığı Azerbaycan dergisi derneğin genel amaç ve misyonuna uygun olarak tüm Türk dünyasının meselelerine sayfalarında yer vermek suretiyle SSCB yönetimi altındaki esir Türklerin sesi olmuştur. Azerbaycan Kültür Derneği soğuk savaş döneminin en zor günlerinde kısıtlı imkanlarla Azerbaycan siyasi muhaceretinin sesi olmuş, Azerbaycan'ın istiklâli ve hürriyeti davasını takip ve tanıtma misyonunu başarıyla yerine getirmiştir. SSCB'yi dağılmaya ve Azerbaycan'ı bağımsızlığa götüren süreçte aktif bir faaliyet yürüten derneğin doğal misyon olarak benimsediği Azerbaycan'ın istiklâli ve hürriyeti davası Azerbaycan'ın 18 Ekim 1991 tarihinde bağımsızlığını ilan etmesiyle başarıyla tamamlanmıştır. Dernek, günümüzde Azerbaycan ile Türkiye arasındaki kültürel ilişkilerin geliştirilmesi yönündeki faaliyetlerini sürdürmektedir. 67 yıla dayanan köklü bir mazisi, geleneği ve tecrübesi ile önemli bir misyonu yerine getirmiş Azerbaycan Kültür Derneğinin bu birikiminden daha etkin bir şekilde yararlanılabilmesi için Türkiye ve Azerbaycan hükümetlerinin desteği ile iki ülke toplumları arasında kültürel ilişki ve işbirliğinin geliştirilmesinde daha etkin rol oynayabilecek özel statülü bir kültür kurumu hâline dönüştürülmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.