TELHÎSÜ'L-MİFTÂH'IN BEYÂN BÖLÜMÜNÜN MÜTERCİMİ BİLİNMEYEN BİR TERCÜMESİ (A TRANSLATION OF BEYÂN, THE SECOND PART OF TELHÎSÜ'L-MİFTÂH, BY AN UNKNOWN TRANSLATOR)

Hatîb el-Kazvînî'nin belâgate dair Telhîsü'l-Miftâh adlı eseri, yazıldığı günden itibaren belâgatle ilgilenen âlimlerin temel başvuru kaynaklarından birisi hâline gelmiştir. Arapça olarak kaleme alınan bu eser, kendisinden daha fazla kimsenin yararlanılması için başka dillere de tercüme edilmiştir. Söz konusu eserin tercüme edildiği dillerden birisi de Türkçedir. Telhîsü'l-Miftâh'ın Türkçeye tercüme süreci, Osmanlı döneminden başlayarak günümüze kadar devam etmiştir. Telhîs'in Türkçe tercümeleri hakkında şimdiye kadar çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmada Telhîs'in daha önce herhangi bir bilimsel çalışmaya konu edilmemiş bir tercümesi üzerinde durulacaktır. Söz konusu tercüme, Telhîs'in yalnızca beyân ilmiyle ilgili kısmında yer alan konuların Türkçeye tercümesinden oluşmaktadır. Bu tercümenin kim tarafından nerede ve ne zaman yapıldığına dair herhangi bir bilgi mevcut değildir. Mütercimi bilinmeyen bu eserin şimdilik tek nüshası tespit edilebilmiştir. Çalışmamızın giriş bölümünde kısaca belâgat ilminin tarihi süreç içerisindeki gelişimine değinilmiştir. Bu giriş kısmından sonra eserin nüsha tavsifi yapılmıştır. Daha sonra eserin mütercimi, muhtevası, üslûbu ve imlâ özellikleri hakkında bilgi verilmiştir. Bu değerlendirmelerden sonra ise eserin transkripsiyonlu metnine yer verilmiştir.