İSTEMSEL EŞDİZİMLİLİK VE KİPLİK İLİŞKİSİ: TAHMİN KİPLİKLERİ ÖRNEĞİ / RELATION OF VOLITIONAL COLLOCATION AND MODALITY: THE CASE OF PREDICATIVE MODALITY

Bir biçimbirimin diğer biçimbirim ya da biçimbirimlerle sık kullanılması veya sık kullanılma alışkanlığı göstermesi durumuna eşdizimlilik (collocation) denmektedir. Konuşurun bir durum veya olay karşısındaki duygularını, düşüncelerini yansıtan dilsel ögeler olarak tanımlanabilecek olan kiplikler de eşdizimlilik eğilimi göstermesi bakımından diğer türlere göre ayrıcalığa sahiptir. Bu bakımdan kipliklerin konuşurun sözcesinde beklenen anlamı işaretleyebilmesi için birlikte kullanıldıkları diğer birimlere de ihtiyacı olabilmektedir. “Muhakkak o, benden önce gelmiştir.” gibi bir cümle kuran konuşur, bahsini ettiği kişi ile ilgili kendinden önce gelmiş olma konusundaki varsayımını muhakkak kelimesi ve -DIr eki olmak üzere iki dilsel unsurla işaretlemektedir. Bu çalışmada bilgisel kip alanı içinde yer alan dolaylı olasılık temelli bilgi kipliklerinden tahmin kipliklerinin eşdizimliliği üzerinde durulmuş ve bu durumun anlam alanına etkisi tartışılmıştır. / It is called collocation that one morpheme is frequently used with one morpheme or morpheme have tendency to other morphemes. In some articles collocation is just related to free morphemes. Modality that reflects the mood of speaker also has privilege in terms of tendency to collocations. Probability modality can be with morphological, lexical, syntactic and contextual as well as it can also be achieved by using a combination of several of them. Modals need to have other elements to show the speakers intention. For example, Muhakkak o, benden önce gelmiştir. In this sentence speaker can show her/his assumption that it has come before his/herself by using muhakkak and –DIr. It is not enough to code the mean using just muhakkak, so –DIr suffix helps the mean of sentence. In this article predicative modality that is subtype of epistemic modality will be analysed in terms of collocation and this case will be discussed for semantic.