İSLAM FİLOZOFLARINA GÖRE FELSEFEDEN ÖNCE ÖĞRENİLMESİ GEREKEN İLİMLER Sciences That Must be Learned Before Philosophy According to Islamic Philosophers

Bu çalışmamızda İslam filozoflarından Kindî, Fârâbî ile İhvân-ı Safâ topluluğunun, felsefe öğreniminden önce öğrenilmesi gereken ilimler hakkındaki görüşlerini ele aldık. Bunun için öncelikle söz konusu filozofların felsefe tanımları ve bu ilmi öğrenmedeki amaçları üzerinde durduk. Kindî, felsefe öğreniminden önce bilinmesi gereken ilimleri matematik, sonra mantık, sonra da fizik olarak belirlemektedir. Fârâbî ise önce ahlaken yetkin olmayı şart koşmakta ardından da geometrik ispat şekillerinin ve mantığın öğrenilmesini gerekli görmektedir. Fârâbî ile çağdaş olan İhvân-ı Safâ, felsefeden (metafizikten) önce bilinmesi gereken ilimleri sırasıyla matematik, geometri, müzik, astroloji, mantık ve fiziğe denk gelen doğa bilimi olarak belirlemektedir. Meseleyi günümüz açısından değerlendirebilmek için son bölümde Türkiye'de felsefe bölümlerinin müfredatını genel bir bakış açısıyla inceledik. Müfredat derslerini felsefe tarihi, felsefenin ilgilendiği konu ve alanları içeren spesifik dersler ve mantık dersleri şeklinde üç kategoride ele aldık. Sonuç olarak İslam filozofları tarafından önerilen felsefe öğrenim metodunun, zihni soyut bilgilere hazırlamak ve anlamayı kolaylaştırmak için sağladığı faydalara değindik. Güncel eğitim müfredatımız bilgi verme noktasında yeterli görülse bile yine de bu bilgilerin etkin öğrenilmesi sağlayacak bir hazırlığımızın olmadığını ifade edebiliriz. Bu yüzden temel düzeyde de olsa öğrencilerin seviyesine göre matematik içerikli derslerin müfredata eklenmesi gerektiğini savunduk. Felsefenin konusunun metafizik olmadığını kabul ettiğimizde de bu durumun değişmediğini, bilimsel gelişmelerden haberdar olmak ve felsefeyle ilişkilendirebilmek için fizik, kimya gibi derslerin bulunması gerektiği sonucuna ulaştık.