TÜRK KÜLTÜRÜNDE AĞITLAR VE AĞITLARIN TOPLUMSAL İŞLEVLERİ -Kırgızistan Örneğinde-

Her toplumda ölüm kadar önemli bir toplumsal olayın çeşitli ritüelleri vardır. Türkler için bu ritüellerin başında “ağıt, koşuk, koşok” gelmektedir. Ağıtlar, ölüme duyulan saygı ve hürmet, gelenek ve görenek içerisinde ezgili olarak terennüm edilir. VI.-VII. yüzyıllardan kalan mezarların başına dikilen taşların, balbalların üzerindeki yazılar Yenisey, Orhun yazıtları olarak bilinmektedir. Bu mezar taşları üzerindeki yazılar, kültürümüzdeki ağıt geleneğinin ilk somut yansımalarıdır. Günümüzde de mezar taşları üzerine ölen kişi ile ilgili olarak yazılan bilgilerin, ona ithaf edilen şiirlerin aynı geleneğin tezahürü olduğu kabul edilir. Ancak bu geleneğin Türk kültürü açısından sosyolojik önemi büyüktür. Çünkü bu gelenekler Türk toplumunun dayanışmasını sağlayan en önemli ritüellerdir. Çalışmamızda ağıtın Türk dünyasındaki bilinen adı olan “koşuk, koşok” sözü üzerinde duruldu. Ardından halk bilimi açısından ağıtlara bakış açısı değerlendirilerek ve ağıtları oluşturan motifleri ortaya koyduk. Ayrıca ağıtların Türkler için toplumsal işlevinden de söz ettik. Daha sonra Kırgız Türklerinin cenaze törenleri, bu törenlerde erkek ve kadınların rolü ile ağıtların törenlerin neresinde, ne amaçla, ne şekilde ve kim tarafından icra edildikleri karşılaştırmalı olarak örneklerle verilecektir.